İnternet çocuklarınızı suç makinesine çevirebilir!

E.Giray Topçular'ın röportajı

Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesi, bilişim suçlarının da artmasına sebep oldu. Fordefence Adli Bilişim Uzmanı Mustafa Sansar, son dönemde artan siber dolandırıcılıklar ve bu suçlara karışan çocukların nasıl korunması gerektiği konusunda ulke.com.tr'ye kritik açıklamalarda bulundu.

Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesine istinaden, siber suçlarla mücadele aynı hızla gelişmediği gözüküyor. Bu konu hakkında sizin görüşleriniz nedir?

Bunun ana noktası bence yetiÅŸmiÅŸ personellerin olmamasıdır. YetiÅŸmiÅŸ personellerin de ne yazık ki yanlış yerlerde kullanılması bunun ana noktalarından bir tanesi de bu. Yoksa teknoloji ilerliyor ama teknoloji kullanırken vatandaÅŸların en büyük sıkıntısı mesela en son model iPhone’u kullanıyor ama nasıl kullanacağını bilmiyor. Bir oyun veya uygulama indirdiÄŸinde o uygulamanın kendisinden neler istediÄŸini, kendisine neler kattığını veya neler kaybettirdiÄŸine bakmadan indirme iÅŸlemi yapıyor. Bunun sonucunda da hep maÄŸduriyetler oluyor. 

Teknolojinin geliÅŸmesiyle suçlarda artıyor. Fakat insanlar farkında deÄŸiller. Farkındalığın olmadığı yerde suç her zaman üst seviyede olacaktır. 

Son dönemde sosyal medyanın çocuk kullanıcılar için yasaklanması gündeme geldi. Sizce bu etkili bir yöntem midir?  Az çok bilgisayar merakı olan bir çocuk kolaylıkla bu yasakları çiÄŸneyemez mi? Aynı ÅŸekilde bir zamanlar ‘Aile Filtresi’ uygulaması gerçekleÅŸmiÅŸti. Sizce baÅŸarılı oldu mu? Aileler bu konu hakkında ne yapmalı?

 Bence  Telekomünikasyon Ä°letiÅŸim BaÅŸkanlığı tarafından yapılan uygulama güzel bir uygulamaydı. Fakat ne yazık ki yöneticiler tam manasını anlatamadılar. Hem vatandaÅŸlara, hem de uygulama esnasında. 

Orada yapılan aslında bir internetin izlenmesi, takip edilmesi deÄŸil her zaman ÅŸunu söylüyorum. BilmediÄŸimiz ÅŸeyi yönetemezsiniz, yönetemediÄŸimiz ÅŸeylerden de zarar görürsünüz. BilmediÄŸiniz ve yönetemediÄŸiniz ÅŸeyi bilen ve yönetebilenlerle bakmak her zaman olumlu sonuç doÄŸuracaktır. 

Åžirketler nasıl danışman alıyorsa, aynı ÅŸekilde devlet sizin adınıza, aile paketine geçtiÄŸinizde sizi dolandırmaya yönelik sitelere giriÅŸinizi engelliyor. Hem bu kullanıcı olarak sizin, hem de çocuklarınızın bu zor ve kötü sitelerde veya olaylardan uzaklaÅŸtırıyordu. Fakat bunu nedense bazı çevreler devlet bizi izliyor olarak gördüler. 

Buradaki noktada devlet sizi izlemekten ziyade, devlet önleyici görevini yapıyordu ve ilk andan itibaren internete girdiÄŸiniz andan itibaren sizin korunmanızı saÄŸlıyordu. Dolayısıyla güzel bir uygulamaydı. 

DiÄŸer taraftan ÅŸu anki söylemlerden eÄŸer ki çocukları internetten uzaklaÅŸtırmaksa bu çok vahim bir durum olur. Çünkü teknoloji geliÅŸtiren ülkeler çocukları ilkokul çağından itibaren bilgisayar programını öğretmeye çalışırken, biz bilgisayarları onların elinden almaya çalışırsak bu vahim bir sonucun doÄŸmasına neden olur. 

Okullardaki tabletlerin ÅŸifreleri çocuklar tarafından kırılıyor. Nasıl kırıldığını YouTube’dan görüyorsunuz. Yani bunları doÄŸru düzgün yönetmediÄŸiniz halde ilerde birer suç makinelerine dönüşebilirler. 

Gizli ve saklı yasaklarla yapılmış bir ÅŸeyin hiçbir zaman Türkiye’de tutmadığı görüldü. Bunun uygulamasını düzgün bir ÅŸekilde yaparak bu çocuklara bu eÄŸitimleri vermek daha saÄŸlıklı olacak. 

Bunu ilkokuldan itibaren çocukların ilgilerine göre herkese zorunlu yaptığınız zaman bu ters tepiyor. Ama teknolojiye ilgisi ve alakası olan kiÅŸilere mesela bazı çocuklar elektronik ile uÄŸraÅŸmayı seviyor bu çocuÄŸa bununla ilgili eÄŸitim vermek gerekiyor. Herkese en azından ilk düzeyde programlama bilgi eÄŸitimi verilmelidir. Bilgisayarda neler başımıza gelebilir veya bilgisayarda neler yapabilirsiniz. Bunları öğretmemiz lazım. 

Dolayısıyla çocukları düzgün eÄŸitmediÄŸimiz zaman nasıl terör örgütlerine katıldığını görüyorsak da yakın gelecekte daha da fazla bir ÅŸekilde Hacker çetelerinin elinde olacaklar. 

13 yaşındaki bir kiÅŸinin cezai ehliyeti olmadığı için bir internet bankacılığı dolandırıcılığını onun üzerinden yapmaları veya bir siteyi Hacklemeleri Hacker’lar için büyük bir kolaylık. 

Çocuklara online olaylarda veya baÅŸka ortamlarda bulduktan sonra “ÅŸu kredi kartlarını kullan 10 bin liralık alışveriÅŸ yap, bin liralık da istediÄŸin bir ÅŸeyi al buda senin payın” diyerek bu çocukları kullanıyorlar. 

30 yaşındaki bireyler ve aile babası, annesi olan kiÅŸiler bilgisayarı düzgün kullanmadığından dolayı çocuÄŸunu denetleme yetkisine sahip deÄŸiller. Facebook da kiminle arkadaÅŸ, kiminle görüştüklerini, internette neler yaptıklarını bilmiyorlar. 

Evet teknoloji güzel bir şey mutlaka kullanılması lazım ama nasıl ki bir araç aldığımızda dikkatli kullanıyorsak interneti de dikkatli kullanmamız lazım. Dört yola geldiğimizde nasıl yavaşlıyorsak, internette de her şeyi tıklamamak lazım. Her yere girmemiz lazım her maili açmamamız lazım. Bunların farkında olmamız gerekiyor.

Son dönemde en popüler iletiÅŸim aracı olan WhatsApp, dolandırıcıların da iÅŸtahını kabarttı.  Kullanıcılar WhatsApp’dan gelebilecek tehditlere karşı nasıl önlem almaları gerekiyor?

Kesin olarak WhatsApp’da gönderilen linklere itibar edilmemesi lazım. Yani gerçekte sizin arkadaşınız ise bunu yapmaz eÄŸer bunu yapıyorsa telefon ile teyit alınması lazım teyit almadan herhangi bir dosyayı indirmek, bir resmi görüntülemek, bir SMS geldiÄŸinde o SMS in ÅŸifresini bir baÅŸkasıyla paylaÅŸmak çok doÄŸru deÄŸildir. Bu dolandırıcıların en çok kullandığı yöntemler. 

Size gelen en yaygın şikayet nedir?

Sosyal medya hesaplarının çalınması, sosyal medya üzerinden hakaretler. Biz bunların tespitini de yapabiliyoruz. Sizin adınıza alınmış bir Facebook profilinden tutunda mağazanız adına açılmış bir blog spot gibi ve birçok vaka son günlerin en popüler suç tiplerinden bazıları.