İnternet çocuklarınızı suç makinesine çevirebilir!

E.Giray Topçular'ın röportajı

Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesi, bilişim suçlarının da artmasına sebep oldu. Fordefence Adli Bilişim Uzmanı Mustafa Sansar, son dönemde artan siber dolandırıcılıklar ve bu suçlara karışan çocukların nasıl korunması gerektiği konusunda ulke.com.tr'ye kritik açıklamalarda bulundu.

Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesine istinaden, siber suçlarla mücadele aynı hızla gelişmediği gözüküyor. Bu konu hakkında sizin görüşleriniz nedir?

Bunun ana noktası bence yetişmiş personellerin olmamasıdır. Yetişmiş personellerin de ne yazık ki yanlış yerlerde kullanılması bunun ana noktalarından bir tanesi de bu. Yoksa teknoloji ilerliyor ama teknoloji kullanırken vatandaşların en büyük sıkıntısı mesela en son model iPhone’u kullanıyor ama nasıl kullanacağını bilmiyor. Bir oyun veya uygulama indirdiğinde o uygulamanın kendisinden neler istediğini, kendisine neler kattığını veya neler kaybettirdiğine bakmadan indirme işlemi yapıyor. Bunun sonucunda da hep mağduriyetler oluyor. 

Teknolojinin gelişmesiyle suçlarda artıyor. Fakat insanlar farkında değiller. Farkındalığın olmadığı yerde suç her zaman üst seviyede olacaktır. 

Son dönemde sosyal medyanın çocuk kullanıcılar için yasaklanması gündeme geldi. Sizce bu etkili bir yöntem midir?  Az çok bilgisayar merakı olan bir çocuk kolaylıkla bu yasakları çiğneyemez mi? Aynı şekilde bir zamanlar ‘Aile Filtresi’ uygulaması gerçekleşmişti. Sizce başarılı oldu mu? Aileler bu konu hakkında ne yapmalı?

 Bence  Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından yapılan uygulama güzel bir uygulamaydı. Fakat ne yazık ki yöneticiler tam manasını anlatamadılar. Hem vatandaşlara, hem de uygulama esnasında. 

Orada yapılan aslında bir internetin izlenmesi, takip edilmesi değil her zaman şunu söylüyorum. Bilmediğimiz şeyi yönetemezsiniz, yönetemediğimiz şeylerden de zarar görürsünüz. Bilmediğiniz ve yönetemediğiniz şeyi bilen ve yönetebilenlerle bakmak her zaman olumlu sonuç doğuracaktır. 

Şirketler nasıl danışman alıyorsa, aynı şekilde devlet sizin adınıza, aile paketine geçtiğinizde sizi dolandırmaya yönelik sitelere girişinizi engelliyor. Hem bu kullanıcı olarak sizin, hem de çocuklarınızın bu zor ve kötü sitelerde veya olaylardan uzaklaştırıyordu. Fakat bunu nedense bazı çevreler devlet bizi izliyor olarak gördüler. 

Buradaki noktada devlet sizi izlemekten ziyade, devlet önleyici görevini yapıyordu ve ilk andan itibaren internete girdiğiniz andan itibaren sizin korunmanızı sağlıyordu. Dolayısıyla güzel bir uygulamaydı. 

Diğer taraftan şu anki söylemlerden eğer ki çocukları internetten uzaklaştırmaksa bu çok vahim bir durum olur. Çünkü teknoloji geliştiren ülkeler çocukları ilkokul çağından itibaren bilgisayar programını öğretmeye çalışırken, biz bilgisayarları onların elinden almaya çalışırsak bu vahim bir sonucun doğmasına neden olur. 

Okullardaki tabletlerin şifreleri çocuklar tarafından kırılıyor. Nasıl kırıldığını YouTube’dan görüyorsunuz. Yani bunları doğru düzgün yönetmediğiniz halde ilerde birer suç makinelerine dönüşebilirler. 

Gizli ve saklı yasaklarla yapılmış bir şeyin hiçbir zaman Türkiye’de tutmadığı görüldü. Bunun uygulamasını düzgün bir şekilde yaparak bu çocuklara bu eğitimleri vermek daha sağlıklı olacak. 

Bunu ilkokuldan itibaren çocukların ilgilerine göre herkese zorunlu yaptığınız zaman bu ters tepiyor. Ama teknolojiye ilgisi ve alakası olan kişilere mesela bazı çocuklar elektronik ile uğraşmayı seviyor bu çocuğa bununla ilgili eğitim vermek gerekiyor. Herkese en azından ilk düzeyde programlama bilgi eğitimi verilmelidir. Bilgisayarda neler başımıza gelebilir veya bilgisayarda neler yapabilirsiniz. Bunları öğretmemiz lazım. 

Dolayısıyla çocukları düzgün eğitmediğimiz zaman nasıl terör örgütlerine katıldığını görüyorsak da yakın gelecekte daha da fazla bir şekilde Hacker çetelerinin elinde olacaklar. 

13 yaşındaki bir kişinin cezai ehliyeti olmadığı için bir internet bankacılığı dolandırıcılığını onun üzerinden yapmaları veya bir siteyi Hacklemeleri Hacker’lar için büyük bir kolaylık. 

Çocuklara online olaylarda veya başka ortamlarda bulduktan sonra “şu kredi kartlarını kullan 10 bin liralık alışveriş yap, bin liralık da istediğin bir şeyi al buda senin payın” diyerek bu çocukları kullanıyorlar. 

30 yaşındaki bireyler ve aile babası, annesi olan kişiler bilgisayarı düzgün kullanmadığından dolayı çocuğunu denetleme yetkisine sahip değiller. Facebook da kiminle arkadaş, kiminle görüştüklerini, internette neler yaptıklarını bilmiyorlar. 

Evet teknoloji güzel bir şey mutlaka kullanılması lazım ama nasıl ki bir araç aldığımızda dikkatli kullanıyorsak interneti de dikkatli kullanmamız lazım. Dört yola geldiğimizde nasıl yavaşlıyorsak, internette de her şeyi tıklamamak lazım. Her yere girmemiz lazım her maili açmamamız lazım. Bunların farkında olmamız gerekiyor.

Son dönemde en popüler iletişim aracı olan WhatsApp, dolandırıcıların da iştahını kabarttı.  Kullanıcılar WhatsApp’dan gelebilecek tehditlere karşı nasıl önlem almaları gerekiyor?

Kesin olarak WhatsApp’da gönderilen linklere itibar edilmemesi lazım. Yani gerçekte sizin arkadaşınız ise bunu yapmaz eğer bunu yapıyorsa telefon ile teyit alınması lazım teyit almadan herhangi bir dosyayı indirmek, bir resmi görüntülemek, bir SMS geldiğinde o SMS in şifresini bir başkasıyla paylaşmak çok doğru değildir. Bu dolandırıcıların en çok kullandığı yöntemler. 

Size gelen en yaygın şikayet nedir?

Sosyal medya hesaplarının çalınması, sosyal medya üzerinden hakaretler. Biz bunların tespitini de yapabiliyoruz. Sizin adınıza alınmış bir Facebook profilinden tutunda mağazanız adına açılmış bir blog spot gibi ve birçok vaka son günlerin en popüler suç tiplerinden bazıları.