Balkan Müslümanları: Goralılar ve Torbeşler

Torbeşler ve Goralılar, Makedonya, Arnavutluk, Kosova ve Bulgaristan'da hayat süren Müslüman halklardan biri. Üç ülke topraklarının kesiştığı Gora bölgesinde yaşayan Goralı halkın, daha çok dağlık bölgelere yerleştiği biliniyor. Zira Goralı kelimesi Slavca yukarı dağlı anlamına geliyor.

 Kosova'nın güneyinde yaÅŸayan Müslüman Goralılar, bugün iÅŸsizlik ve göç gibi sorunlarla karşı karşıya. Bölgede genç nüfusun sayısı oldukça az. Kimi belgelere göre Goralılar; Balkanlar'a yerleÅŸen Peçenek Kuman Türkleri'nin torunları. 20 ayrı köyde yaÅŸayan Goralı Müslümanlar olumsuz ÅŸartlara raÄŸmen kendi kültür ve geleneklerini sürdürüyor.

Asırlık kültür geleneksel kıyafetlerde yaşatılıyor. Süleymani ailesi de bu geleneğin Prizren'deki temsilcilerinden. 16 yıl önce Gora'da yaşayan Süleymani ailesi savaş sonrasında Prizren'e yerleşmiş. Didera Süleymani babasından devraldığı mesleğini burada sürdürüyor. Didera Süleymani Goralılar'ın yaşantısı ile ilgili şu ifadeleri kullandı:

“MÃœSLÃœMANLAR OLARAK ORTAK KÃœLTÃœRE SAHÄ°BÄ°Z”

Biz savaştan sonra Dragaş'tan Prizren'e geldik. Ailemin çoğu hâlâ orada yaşıyor. Ailemden gördüğüm kültürü yıllardır kıyafetlere yansıtmaya çalışıyorum. Kıyafetler Dragaş, Gora, Novi Sad gibi bir çok bölgelere ait. Hepimiz Müslümanlar olarak, ortak bir kültüre sahibiz. Düğünlerde, müziklerimizde ve bazı oyunlarımızda kimi farklılıklar olsa da ortak noktamız bu meclislerde giyilen kıyafetler. Bütün köylerde bu kıyafetler hâlâ giyiliyor.

Bizde bir genç kız sözlendiği gün çeyizini hazırlamaya başlar ve ilk hazırlığa gelinlik olarak kullanılan işlemeli bir kıyafet yapmaya başlar. Hepsini tek tek el ile işlemek zorundadır. Yapımı uzun sürdüğü için de aile fertlere yardımcı olur. İşlemeli kemer, eteklik, şalvar yine el işlemeli şallar yapılır. Bunlar ortak kültürümüzün mirası. Bunların yok olmaması için çabalamak lazım.

Süleymani ailesi gibi TorbeÅŸ ya da Goralılar'ın geleneklerini yaÅŸatmaya çalışan aileler Prizren'de oldukça fazla. Balkan ülkelerinin yanı sıra tüm dünyada Osmanlı döneminden bu yana kendilerine has kültürlerini sürdürüyor. 

TorbeÅŸler dah çok slav asıllı Müslümanlar iğçin kullanıölıyor. özellikleBulgaritan ve Makedonya'da yoÄŸun bir milktar da yunanistan topraklarında bulunuyorlar.