İslam Alemi 2015'i böyle geçirdi-2

Ä°slam dünyasının 2015 yılı da bir önceki yıl gibi Suriye, Irak, Filistin, Yemen, Afganistan, Mısır, Libya ve Tunus'ta yaÅŸanan iç savaÅŸların, karışıklıkların, yargısız infazların ve göç dramlarının verdiÄŸi hüzünle geçti. 

Suriye'de beş yıl önce başlayan iç savaş 2015'te Rusya ve ABD gibi devletlerin de katılımıyla daha da şiddetlendi. Daha çok insan öldü, daha çok göç yaşandı.

Filistin'de Ä°srail'in yıllardır devam ettirdiÄŸi iÅŸgalci ve saldırgan politikasını bu sene de devam ettirdi. Ä°ÅŸgal konutlarıyla Filistin'i YahudileÅŸtirme projesi tam gaz devam etti. Mescid-i Aksa'daki ihlaller ise önceki yıllara oranlar artarak sürdü. 

Irak'ta ABD iÅŸgaliyle baÅŸlayan karışıklıklar ise 2015'te de devam etti. Farklı ülkelerin Irak topraklarındaki saldırılarının yanı sıra buradaki mezhepçi grupların saldırıları nedeniyle yine binlerce insan hayatını kaybetti, binlercesi göç etti. 

Yemen'de de durum Suriye ve Irak'tan farklı deÄŸildi. Ä°ran destekli Husilerin baÅŸlattığı isyanı bastırmaya çalışan Suudi Arabistan destekli koalisyon güçlerinin saldırılarında binlerce sivil öldü. Husilerin saldırılarında da yine binlerce insan hayatını kaybetti; evini terk etti. 

Afganistan, Mısır, Libya ve Tunus'ta da 2015 yılı iç karışıklıklarla geçti. İşte İslam dünyasında 2015 yılında yaşanan önemli olaylar:

Temmuz ayında gelişen olaylar

MISIR’DA SÄ°NA OPERASYONLARI

Mısır'ın Sina Yarımadası'ndaki Refah ve Şeyh Zuveyd kentlerindeki kontrol noktalarına eş zamanlı olarak bomba yüklü araçlarla düzenlenen saldırılarda 17 asker hayatını kaybetti, 13 asker yaralandı. IŞİD'e biat ettiğini duyuran "Sina Vilayeti" adlı örgütün üstlendiği saldırıların ardından ordunun yaptığı operasyonda 100'den fazla terörist öldürüldü.

NÄ°JERYA’DA CAMÄ° SALDIRILARI

Nijerya'nın kuzeydoÄŸusundaki Borno eyaletine baÄŸlı Kukava kasabında Boko Haram militanlarının, camilere  düzenlediÄŸi saldırılarda 97 kiÅŸi hayatını kaybetti.

RUSYA SREBRENITSA SOYKIRIM TASARISINI VETO ETTÄ°

Rusya, BM Güvenlik Konseyinde yapılan oylamada, Srebrenitsa Soykırımı'nı kınayan karar tasarısını veto etti. Böylece Srebrenitsa'da iÅŸlenen savaÅŸ suçlarının BM Güvenlik Konseyi tarafından da soykırım olarak nitelendirilmesi engellenmiÅŸ oldu.

TAYLAND MÃœSLÃœMAN UYGURLARI ÇİN’E Ä°ADE ETTÄ°

Tayland hükümeti, Çin'den geldiği belirlenen 90 Uygur'u Çin'e iade etti. Tayland'ın Çin'de ciddi insan hakları ihlalleriyle karşılaşabilecek Uygurları iade etmesi uluslararası toplumun tepkisini çekti.

YEMEN’DE ATEÅžKES

Yemen'de insani yardım için Ramazan'ın sonuna kadar devam edecek geçici ateşkes ilan edildi.

SREBRENITSA KURBANLARI DEFNEDÄ°LDÄ°

Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa Soykırımı'nda hayatını kaybeden 136 kurbanın cenazesi, kılınan cenaze namazının ardından Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Ä°RAN’LA NÃœKLEER ANLAÅžMA

İran'la BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1 ülkeleri) arasında Viyana'da süren nükleer müzakerelerde anlaşmaya varıldı.

BM Güvenlik Konseyi, Ä°ran ile P5+1 ülkeleri (Rusya, ABD, Ä°ngiltere, Çin, Fransa ve Almanya) arasında Viyana'da varılan anlaÅŸmayı (JCPOA) onaylayan ve Ä°ran'a yönelik BM yaptırımlarının kademeli olarak kaldırılmasını düzenleyen karar tasarısını 20 Temmuz’da oy birliÄŸi ile kabul etti.

TÃœRKÄ°YE IŞİD’E HAVA SALDIRISI DÃœZENLEDÄ°

Türkiye, IŞİD’e yönelik hava harekatlarına katılan ABD ve uygun görülecek bazı diÄŸer bölge ülkelerinin insanlı ve insansız hava araçlarının Türkiye'deki üslerde konuÅŸlanmasına onay ve konuyla ilgili Türk Hava Kuvvetleri unsurlarının da görevlendirmesine karar verdi.

TALİBAN LİDERİ MOLLA ÖMER'İN ÖLDÜĞÜ AÇIKLANDI

Taliban lideri Molla Ömer'in iki yıl önce öldüğü açıklandı. Molla Ömer'in öldüğünün açıklanmasının ardından Taliban Sözcülüğü, Molla Ahtar Muhammed Mansur'un örgütün yeni lideri olarak seçildiğini duyurdu ancak Taliban Yüksek Konseyi, Molla Mansur'un yeni lider olarak seçildiği yönündeki haberleri reddetti.

NUSRA EĞİT DONAT EKİBİNİ ALIKOYDU

Suriyeli muhalif savaşçılardan IŞİD ve Esad  rejimine karşı koyması amacıyla ABD ve Türkiye tarafından ortaklaÅŸa hazırlanan eÄŸit-donat programına katılarak Suriye içlerine giden ilk birlikten 18 kiÅŸi ve komutanları, Nusra Cephesi güçleri tarafından alıkonuldu.

Ağustos ayındaki önemli gelişmeler:

LİBYA AÇIKLARINDA GÖÇMEN TEKNESİ BATTI

Libya açıklarında, yaklaşık 600 göçmeni taşıyan teknenin batması sonucu 25 göçmen hayatını kaybetti, 373 göçmen kurtarıldı. Kurtulan göçmenler, insan tacirleri tarafından teknenin alt bölümüne kilitlenen 200 kadar göçmenin boğulmuş olabileceğini söyledi.

IŞİD SALDIRILARI

IŞİD, Irak'ın başkenti Bağdat'ta, Şiilerin yoğunlukta yaşadığı Sadr semtinde bir pazar yerine bomba yüklü tırla saldırı düzenledi. Saldırıda 45 kişi öldü, 105 kişi yaralandı.

ALMANYA PATRIOTLARI ÇEKİYOR

Almanya, Kahramanmaraş'ta konuşlandırılan Alman Patriot Hava Savunma Birliğinin vazifesinin, "Suriye'den Türkiye topraklarına balistik füze atılma ihtimalinin azalması" nedeniyle 31 Ocak 2016'da sona ereceğini açıkladı.

LÃœBNAN’DA ÇÖP KRÄ°ZÄ°

Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki tek çöp toplama şirketi Sukleen'in temmuz ayı ortalarında çalışmalarını durdurması ve ana çöp depolama merkezlerinden birinin kapatılması nedeniyle kentin ana caddeleri ile ara sokaklarında büyük çöp yığınları oluştu. Binlerce Beyrutlu, sosyal medya üzerinden "Kokunuz çıktı" sloganıyla örgütlenerek, krizi ve ülkedeki yolsuzluğu protesto etti.

TÃœRKÄ°YE’NÄ°N IŞİD’E SALDIRILARI

Türkiye ve ABD arasında IŞİD’e karşı operasyonlara iliÅŸkin anlaÅŸma, askeri makamlar tarafından imzalandı. AnlaÅŸma Türkiye'nin, ABD'nin IŞİD'e yönelik hava saldırıları için üslerini kullanmasına izin vermesi ve IŞİD karşıtı operasyonlara dahil olmasını içeriyor.

İNGİLTERE TAHRAN BÜYÜKELÇİLİĞİNİ YENİDEN AÇTI

Temmuz ayında İran ile nükleer anlaşmaya varan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesinden biri olan İngiltere, Tahran'daki büyükelçiliğini dört yıl aradan sonra yeniden açtı.

Eylül ayındaki gelişmeler:

TÃœRK İŞÇİLER BAÄžDAT’TA KAÇIRILDI

Irak'ın baÅŸkenti BaÄŸdat'ta 18 Türk işçi askeri üniformalı kiÅŸiler tarafından kaçırıldı. İşçilerden 2'si 16 Eylül'de, 16'sı 30 Eylül'de serbest bırakıldı.

KABE’DE VÄ°NÇ DEVRÄ°LDÄ°

Suudi Arabistan'ın Mekke kentinde etkili olan fırtına nedeniyle Kabe'de bir vincin devrilmesi sonucu 110 hacı adayı hayatını kaybetti, 200'den fazla kiÅŸi yaralandı. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz, vinç kazasında hayatını kaybedenler ve sakatlananların her biri için 1 milyon riyal (780 bin lira), diÄŸer yaralılara ise 500 biner riyal (390 bin lira) ödeneceÄŸini açıkladı.

İSRAİL İŞGAL GÜÇLERİ AKSA MİNBERİNDE

Ä°srail askerleri, Yahudiler için yılbaşı olarak kabul edilen "RoÅŸ AÅŸana" tatili nedeniyle radikal 50 civarında Yahudi yerleÅŸimcinin, 13 Eylül Pazar günü Tarım Bakanı Uri Ariel ile Mescid-i Aksa'ya girmesini protesto eden Filistinlilere müdahalesinde Mescid-i Aksa'nın içine girerek 5 Filistinliyi gözaltına aldı. Ä°srail askerleri bundan bir gün sonra da postallarıyla Kudüs'teki Harem-i Åžerif bünyesinde yer alan Mescid-i Aksa Camii'nin minberine çıktı. Ä°srail askerlerinin Mescid-i Aksa'ya yönelik bu saldırıları, ilerleyen günlerde Filistin'de taraflar arası çatışmalara ve gerginliÄŸe neden oldu.

BURKÄ°NA FASO’DA DARBE TEÅžEBBÃœSÃœ

Burkina Faso'da, CumhurbaÅŸkanlığı Muhafız Alayı, baÅŸkent Ouagadougou'da düzenlenen kabine toplantısını basarak geçici Devlet BaÅŸkanı Michel Kafando, BaÅŸbakan Yakup Ä°shak Zida ve bakanları gözaltına aldı ve yönetime el koydu. Askeri yönetim, 23 Eylül'de Kafondo'nun iktidarı geri almasıyla son buldu.

NÄ°JERYA’DA CAMÄ° SALDIRISI

21 Eylül’de Nijerya’nın kuzeydoÄŸusundaki Borno eyaletinin baÅŸkenti Maiduguri'de bir camiye düzenlenen intihar saldırısında 54 kiÅŸi hayatını kaybetti.

ÅžEYTAN TAÅžLAMA SIRASINDA BÃœYÃœK Ä°ZDÄ°HAM

Kurban Bayramı'nın ilk günü Mina'da ÅŸeytan taÅŸlama sırasında yaÅŸanan izdihamda, resmi rakamlara göre 769 kiÅŸi hayatını kaybetti, 934 kiÅŸi de yaralandı. Ancak Ä°ran, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden fazla olduÄŸunu ileri sürdü.

FÄ°LÄ°STÄ°N BAYRAÄžI BM’DE

Filistin Devleti'nin bayrağı, BM Genel Kurulunda alınan karar sonrasında düzenlenen törenle ilk kez Birleşmiş Milletler'de göndere çekildi.

Ekim ayındaki gelişmeler:

ABD AFGANÄ°STAN’DA HASTANE BOMBALADI

ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerine ait savaÅŸ uçaklarının, Afganistan'ın kuzeyindeki Kunduz kentinde Snır Tanımayan Doktorlar Örgütü'nün (MSF) faaliyet gösterdiÄŸi hastaneye düzenledikleri hava saldırısında 22 kiÅŸi hayatını kaybetti.

AZİZ SANCAR NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ ALDI

Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen üç kiÅŸi arasında Türk bilim adamı Aziz Sancar da yer aldı. Nobel Kimya Ödülü'nün sahibi Ä°sveçli Thomas Lindahl, Amerikalı Paul Modrich ve Türk Aziz Sancar, ödüle "hücrelerin hasar gören DNA'yı nasıl onardığını ve genetik bilgiyi nasıl koruma altına aldığını" ortaya çıkardıkları için layık görüldü.

ESAD VE PUTÄ°N MOSKOVA’DA GÖRÜŞTÃœ

21 Ekim’de Suriye Devlet BaÅŸkanı BeÅŸÅŸar Esed, Moskova'da Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin ile Suriye'deki son geliÅŸmeleri görüştü. Görüşmede Rusya'nın Suriye'de düzenlediÄŸi hava saldırıları, Esed güçlerinin operasyonları ve "terörle mücadele"deki iÅŸ birliÄŸi ele alındı.

EHUD BARAK’A ABD’DE MAVÄ° MARMARA DAVASI

Gazze ablukasını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisinde ÅŸehit edilen Furkan DoÄŸan'ın ailesi, dönemin Ä°srail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın cezalandırılması talebiyle ABD'de hukuk davası açtı. Türk vatandaÅŸlığının yanı sıra ABD vatandaÅŸlığı da bulunan DoÄŸan'ın ailesinin açtığı dava, bugüne kadar ABD'de Ä°srailli üst düzey yetkiliye açılmış ilk dava özelliÄŸini taşıyor. 

TONY BLAIR’DEN IRAK Ä°ÅžGALÄ° ÖZRÃœ

- Eski Ä°ngiltere BaÅŸbakanı Tony Blair, 2003'te ABD Ã¶ncülüğünde gerçekleÅŸtirilen, Irak'ın iÅŸgali sırasında yapılan hatalar ve rejimin devrilmesiyle neler yaÅŸanacağını yanlış kavradıkları için özür diledi.  

AFGANÄ°STAN’DA DEPREM

26 Ekim’de Merkez üssü Afganistan'ın HindukuÅŸ DaÄŸları olan 7,5 büyüklüğündeki depremde Afganistan, Pakistan ve Hindistan sarsıldı. Afganistan'da 115, komÅŸu ülke Pakistan'ın kuzeyinde de 228 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi depremde, Afganistan'da 538, Pakistan'da ise 620 kiÅŸi yaralandı.

Kasım ayındaki gelişmeler:

SOMALÄ°’DE TÃœRK BÃœYÃœKELÇİLİĞİ YAKININDA SALDIRI

Somali'nin baÅŸkenti MogadiÅŸu'da devlet ve hükümet yetkililerinin konakladığı es-Sahafi Oteli yakınlarında ve Türk BüyükelçiliÄŸine 300 metre mesafede düzenlenen bombalı saldırıda 11 kiÅŸi öldü, çok sayıda kiÅŸi yaralandı.

İSRAİL AÇLIK GREVİ YAPAN FİLİSTİNLİYİ SERBEST BIRAKTI

Ä°srail, 16 Kasım 2014'ten beri tutuklu bulunan ve yaklaşık 2 ay açlık grevi yapan Filistinli avukat Muhammed Allan'ı serbest bıraktı. Batı Åžeria'nın kuzeyinde bulunan Tulkerm kenti yakınındaki askeri "Et-Tıbbiyye" kontrol noktasında serbest bırakılan Allan, tedavisinin tamamlanması için kentteki "Sabit Sabit Hastanesine" kaldırıldı. 20 AÄŸustos'ta eylemini sonlandıran ve serbest bırakılan Allan, 16 Eylül'de Ä°srail polisi tarafından tedavi gördüğü Razay Hastanesinde yeniden gözaltına alınmıştı.

MYANMAR’DA CUNTA’NIN GÖLGESÄ°NDE SEÇİM

Myanmar'da yaklaşık 50 yıllık askeri yönetime son veren 2010 yılındaki seçimin ardından cuntanın desteklediÄŸi hükümetin iktidarında genel seçim gerçekleÅŸtirildi. Nobel ödüllü Aung San Suu Çii'nin liderliÄŸini yaptığı Demokrasi İçin Ulusal Birlik Partisi (NLD), seçimlerde parlamentodaki 664 sandalyeden 388'ini kazandı.

UKRAYNA KIRIM TATARLARI SOYKIRIM YASASINI KABUL ETTÄ°

Ukrayna Meclisi, Kırım Tatarlarının 1944 yılında yaÅŸadığı sürgünü soykırım olarak kabul etti. Ãœlkede 18 Mayıs, "Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü" ilan edildi.

PARÄ°S’TE TERÖR SALDIRILARI Ä°SLAMOFOBÄ°YÄ° ARTTIRDI

13 Kasım’da Fransa'nın baÅŸkenti Paris'te  IŞİD tarafından konser salonu ve futbol sahası dahil 6 noktada düzenlenen saldırılarda 130 kiÅŸi hayatını kaybetti, 350'den fazla kiÅŸi yaralandı. Ãœlke genelinde olaÄŸanüstü hal ve 3 gün yas ilan edildi, sınırlar kapatıldı. BaÅŸkentin simgesi Eyfel Kulesi ve Disneyland, kapılarını geçici olarak ziyaretçilere kapattı.

VÄ°YANA’DA SURÄ°YE GÖRÜŞMELERÄ°

14 Kasım’da ABD ve Rusya'nın ortak giriÅŸimiyle Avusturya'nın baÅŸkenti Viyana'da Suriye'deki iç savaÅŸa siyasi çözüm bulmak amacıyla 17 ülke ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler, Avrupa BirliÄŸi ve Arap BirliÄŸi temsilcilerinin katıldığı görüşmelerin 3. turu gerçekleÅŸtirildi.

Görüşmelerde, Suriye'de 6 ay içinde güvenilir, kapsayıcı ve bir mezhebe baÄŸlı olmayan yönetim kurulması, yeni anayasa taslağı hazırlanma sürecinin baÅŸlatılması ve yeni anayasaya uygun olarak 18 ay içinde özgür ve adil seçim yapılması kabul edildi.

TÃœRKÄ°YE’DE G-20 ZÄ°RVESÄ°

Türkiye, 15 Kasım’da dünyanın en geliÅŸmiÅŸ ekonomilerine sahip 20 ülkenin yanı sıra davetli ülkeler ve uluslararası kuruluÅŸların liderlerinin katıldığı G20 Liderler Zirvesi'ne Antalya'da ev sahipliÄŸi yaptı.

BANGLADEÅž’TE YENÄ° Ä°DAMLAR

BangladeÅŸ Yüksek Mahkemesi tarafından Cemaat-i Ä°slami Partisi Genel Sekreteri Ali Ä°hsan Mücahid ile BangladeÅŸ Milliyetçi Partisi (BNP) Milletvekili Selahattin Kader Çovduri hakkında verilen idam kararı 21 Kasım’da infaz edildi. Ä°damın ardından Pakistan ve Türkiye'nin dışiÅŸleri bakanlıkları kınama mesajı yayımladı.

TÜRKİYE RUS UÇAĞINI DÜŞÜRDÜ

Türkiye'nin Suriye sınırında, Türk hava sahasını ihlal ettiÄŸi ve uyarılara aldırmadığı için angajman kuralları çerçevesinde kimliÄŸi belirsiz Su 24 tipi savaÅŸ uçağı düşürüldü. Hatay'ın Yayladağı ilçesinin karşısındaki Suriye'nin Bayırbucak bölgesine düşen uçağın kendisine ait olduÄŸunu açıklayan Rusya'nın Ankara BüyükelçiliÄŸi Maslahatgüzarı Sergey Panov, Türk hava sahasını ihlal ettiÄŸi için düşürülen uçakla ilgili DışiÅŸleri Bakanlığına çaÄŸrıldı.

Olayın ardından Suriye rejim güçleri, uçağın düşürüldüğü bölgeye karadan saldırı baÅŸlattı. NATO, Türkiye'nin talebi üzerine Türk hava sahasını ihlal ettiÄŸi için düşürülen savaÅŸ uçağı gündemiyle olaÄŸanüstü toplandı. Sınır ihlali nedeniyle uçağın düşürülmesinin ardından iki ülke arasında tansiyon arttı. 

Rusya, Türkiye ile askeri iliÅŸkilere son verdiÄŸini duyurdu. Türkiye'nin Moskova BüyükelçiliÄŸi önünde eylem yapan grup, binaya yumurta ve taÅŸlarla saldırdı, binanın camları kırıldı. Rusya, iki ülke arasındaki vizesiz seyahat uygulamasının 1 Ocak'tan itibaren tek taraflı askıya alındığını açıkladı. 

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Türk vatandaşlarının Rusya'ya seyahatlerinde ve bu ülkedeki ikametlerinde karşılaşılan sıkıntılar nedeniyle, aciliyet ve önem arz etmeyen seyahatlerini ertelemelerinin yararlı olacağını duyurdu.

Aralık ayındaki gelişmeler:

Ä°NGÄ°LTERE’DEN IŞİD’E Ä°LK SALDIRI

Ä°ngiltere, Suriye'deki IŞİD hedeflerinin bombalanmasına izin veren tezkerenin parlamentoda kabul edilmesinin hemen ardından ilk hava saldırısını gerçekleÅŸtirdi. 

ABD BAŞKAN ADAYINDAN İSLAMOFOBİK SÖZLER

ABD'de Cumhuriyetçilerin başkan aday adaylarından Donald Trump, göçmen ya da turist olarak ülkeye girmek isteyen Müslümanların alınmaması çağrısı yaptı.

ENDONEZYA’DA SEÇİM

Endonezya'da gerçekleÅŸtirilen yerel seçimlerde yaklaşık 100 milyon seçmen, 246 bin 576 sandıkta 9 vali ve 255 belediye baÅŸkanını belirlemek için oy kullandı.

SUUDÄ° ARABÄ°STAN’DA KADINLAR SEÇİME KATILDI

Suudi Arabistan'daki seçimlerde, kadınların hem aday hem de seçmen olarak ilk kez katıldıkları belediye seçimlerinde kadınlar, 20 sandalye kazandı. Ülkede 3. Dönem Belediye Meclis Seçimlerine ilk kez katılan kadınların oranı yüzde 24 oldu.

SUUDÄ° ARABÄ°STAN’DA MÃœSLÃœMAN ÃœLKELERDEN KOALÄ°SYON

Suudi Arabistan'da bir araya gelen 34 Ä°slam ülkesinin temsilcileri, teröre karşı koalisyon oluÅŸturdu.

LÄ°BYA’DA TARAFLAR ARASINDA ANLAÅžMA

Libya'daki krizin sona erdirilmesi için BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) gözetiminde bir yılı aÅŸkın süredir devam eden görüşmelerin ardından Fas'ın Suheyrat kentinde Trablus'taki Milli Genel Kongre (MGK) ile Tobruk'taki Temsilciler Meclisi arasında "Libya Siyasi AntlaÅŸması" imzalandı.

BM’DE SURÄ°YE KARARI

18 Aralık’ta BM Güvenlik Konseyi, Suriye'de siyasi diyalog sürecinin baÅŸlamasını ve Ã¼lke genelinde ateÅŸkes ilanını isteyen ve Cenevre Bildirisi ile Viyana toplantılarında alınan kararları onaylayan karar tasarısını oy birliÄŸiyle kabul etti.