Baycu Noyan kimdir?

Besud/Beshud kabilesinden olup, Cengiz Han'ın komutanlarından Jebe'nin akrabasıydı. 1228 yılında İsfahan seferine katıldı. Daha sonra Cormagon Noyan'ın himayesinde Kafkasya bölgesinde askeri faaliyetlerde bulundu.

1241 yılında hastalanan Cormagon Noyan'ın yerine Mugandaki MoÄŸol ordusunun başına başına getirilen Baycu Noyan, Babai ayaklanması sonucu Anadolu Selçuklularının düştüğü zor durumu görerek içerisinde Ermeni ve Gürcülerin de bulunduÄŸu 30.000 kiÅŸilik bir orduyla Mugan'dan hareket etti. Komutasındaki MoÄŸol ordusuyla 1242 sonbaharında Erzurum önlerine gelerek ÅŸehri kuÅŸattı. Erzurum'u kısa sürede alan Baycu Noyan ÅŸehri yaÄŸmalatıp ve tahrip ettirdikten sonra ÅŸehir surlarını da yıktırarak Mugan'a döndü. 1243 yılındaki KösedaÄŸ Muharebesinde II. Gıyaseddin Keyhüsrev komutasındaki Selçuklu kuvvetlerini yenilgiye uÄŸrattı. Savaşın hemen ardından kendisine teslim olan Sivas' a girerek ÅŸehri yaÄŸmalattı. Kendisine direnen Tokat ve Kayseri ÅŸehirlerini ele geçirerek tamamen tahrip etti. Azerbaycan’a dönerken de Erzincan’ı ele geçirerek tahrip ettirdi. Bu baÅŸarıları sonucunda Anadolu Selçuklulularını MoÄŸallar'a baÄŸlı devlet haline getirdi.

1245 yılında Ahlat ve Amid'i ele geçirdi. 1246 yılında yeni Moğol hükümdarı Güyük Han tarafından görevinden alındı ve yerine Eljigidei getirildi. Güyük Han' ın ölümünden sonra, 1251 yılında yeni Moğol Hanı olan Möngke' nin kendi hanlığına karşı gelen Eljigidei' yi öldürtmesiyle Baycu Noyan yeniden İran topraklarındaki Moğol ordularının komutanlığına getirildi.

Hülagü’nün Ä°ran ve batı bölgelerini "Ä°lhan" unvanıyla idare için ordusuyla bölgeye gelmesi üzerine, askerleriyle Azerbaycan’daki Mugan ordugahından ayrılarak yaylak ve kışlak bulmak amacıyla yeniden Anadolu topraklarına girdi. Ordusuyla Aksaray’a kadar gelen Baycu, isteklerinin yerine getirilmemesi üzerine yapılan savaÅŸta Anadolu Selçuklu ordusunu yenilgiye uÄŸrattı. 1256 yılında ordusuyla Konya’yı kuÅŸatacağı sırada, Konya halkının topladığı altınları kendisine teslim etmesi üzerine sadece ÅŸehrin surlarını yıktırarak geri çekildi. 1258 yılında Hülagü Han' ın BaÄŸdat seferine katılmak üzere çıktığı seferde Elbistan'ı ele geçirdi. Aynı yıl Düceyil Muharebesinde Abbasi ordusunu tamamen imha etti. BaÄŸdat KuÅŸatmasına katılarak ÅŸehrin alınmasında yardımcı oldu.

Baycu Noyan'ın ne zaman ve nasıl öldüğüyle ilgili bilgiler sınırlıdır. Bazı kaynaklara göre, BaÄŸdat seferi sırasında kendisine katılmakta tereddüt etmesi ve Halife Mustasım Billah ile gizlice yazışmasından dolayı BaÄŸdat'ın ele geçirilmesinden sonra Hülagü Han tarafından öldürtülmüştür. Baycu Noyan'dan son olarak Hülagü Han' ın Suriye'nin iÅŸgali için Eylül 1259 yılında yapılan hazırlıklarda bahsedilmektedir.

(Wikipedia)