İhvan'da 'gelenekçi-yenilikçi' ayrışması büyüyor

Mısır’ın ilk seçilmiÅŸ CumhurbaÅŸkanı Muhammed Mursi’yi görevden uzaklaÅŸtıran 3 Temmuz 2013 askeri darbesinin ardından Müslüman KardeÅŸler TaÅŸkilatı’na (Ä°hvan) savaÅŸ açıldı. Sisi'nin liderliÄŸini yaptığı darbe yönetimi Ä°hvan'ı 'terör örgütü' ilan etti. Ä°hvan'ın üst düzey yöneticilerinin çoÄŸu tutuklanıp, idam ya da müebbet hapis cezalarına mahkum edildi. Tutuklanmayan yöneticiler ise ülke dışına kaçmak zorunda kaldı.

Cezaevindeki yöneticiler arasında Müslüman Kardeşler Rehberlik Konseyi Başkanı Muhammed Bedii, teşkilatın beyni olarak bilinen Hayrat Şatır, Muhammed Gazlan ve Muhammed Biltaci de bulunuyor.

Ä°hvan’da iki baÅŸlı yönetim 

Rehberlik Konseyi üyelerinin neredeyse tamamının tutuklanmasının ardından, Şubat 2014'te, konsey üyelerinden Muhammed Kemal liderliğinde 'İhvan Yüksek İdare Komitesi' kuruldu ve yönetimi geçici olarak devraldı.

Ãœlke dışına çıkmak zorunda kalan, yani sürgündeki yöneticiler de geçtiÄŸimiz Mart ayında yeni bir çatı oluÅŸturdu. 'Mısır Dışındaki Ä°hvan'ın Yönetim Bürosu' olarak isimlendirilen bu yeni oluÅŸumun başına, Ä°hvan Åžura Meclisi üyelerinden Ahmed Abdurrahman getirildi.

Böylece, biri Mısır’ın içinde, diÄŸeri yurtdışında olmak üzere iki yönetim kadrosu ortaya çıktı. Bu iki yönetim kadrosundan son bir yıl içinde Ä°hvan'ın izleyeceÄŸi politikalar, alınacak kararlar, verilecek mesajlar konusunda zaman zaman birbiriyle çeliÅŸen açıklamalar yapıldı. Bu arada, Ä°hvan'ın eski kuÅŸağını temsil eden ve 'gelenekçi kanat' olarak tanımlananlarla, 'yenilikçiler' diye nitelenen genç taban arasında da  izlenen siyaset konusunda görüş ayrılığı ortaya çıkmaya baÅŸladı.

Sessizliğini bozdu ortalık karıştı

Mısır içindeki ve dışındaki yapılarla, 'gelenekçi-yenilikçi' ayırışmasının hareketlendirdiği İhvan'da tartışmaları alevlendiren bir gelişme de geçen hafta yaşandı. Başta Mısır'daki olmak üzere, bölge ülkelerindeki tüm İhvan örgütlerinin genel sekreterliğini yapan ve Mısır'daki askeri darbeden bu yana sessiz kalan Mahmud Hüseyin Al Jazeera Mübaşir televizyonunda açıklamalar yaptı. Örgütten iki yıl boyunca uzak kalmasına karşın, 'Genel Mürşidin' talimatıyla atandığını ve hâlen İhvan'ın genel sekreterinin kendisi olduğunu söyledi ve özellikle genç kesimin beklediği herhangi önemli bir mesaj vermedi.

Hüseyin’in sözleri, Ä°hvan içinde tartışmalara yol açtı. Gelenekçi kanada mensup üyeler, söz konusu konuÅŸmaya övgü yaÄŸdırırken, genç kesimler Hüseyin’in konuÅŸmasına tepkilerini sosyal medya platformlarında dile getirdi. Hüseyin’in uzun bir aradan sonra yaptığı konuÅŸma Ä°hvan’da ‘gençler’ ile daha tecrübeli olan ‘aÄŸabeyler’ arasındaki ayrılığın iyice belirginleÅŸmesine yol açtı.

Genç kesim, yani yenilikçiler, son dönemde mücadele yönteminde başarısızlık görüldüğünü, daha aktif ve 'devrimci direniş' içeren stratejiler geliştirilmesini istiyor. Sloganları, 'barışçıl ama daha aktif siyaset." Gelenekçiler ise, 'barışçıl ama pasif' siyasetin, yani 90 yıldır devam eden mücadele yönteminin sürdürülmesinden yana.

Görevden alma krizi

Bütün bunlar olurken, Ä°hvan'ın Londra'daki ofisi,14 Aralık’ta sosyal medya platformlarında “Gelenekçi”lerin görüşlerine aykırı açıklamalarda bulunan Ä°hvan’ın Sözcüsü Muhammed Muntasır'ı görevden aldı ve Türkiye'de ikamet ettiÄŸi belirtilen Dr.Talât Fehmi'yi göreve getirdi.

Kahire ve Ä°skenderiye gibi teÅŸkilatın yerel idareleri Muntasır'ın görevden alınmasına ÅŸiddetle itiraz etti. Ä°tirazlar üzerine, Londra'daki karardan bir kaç saat sonra Mısır’daki Ä°hvan Yüksek Ä°dare Komitesi’nden bu kararla ilgili bir açıklama geldi. Açıklama şöyleydi:.

"TeÅŸkilatın basın sözcüsü hakkında herhangi yeni bir karar çıkmadı. Muhamed Muntasır hala görevini sürdürmektedir. TeÅŸkilatı ilgilendiren tüm idari kararlar, ülke içindeki Ä°hvan Yüksek Ä°dare Komitesi'nden çıkar. TeÅŸkilat içinde kimse ve hiç bir birim, komite adına konuÅŸamaz. Yeni kararlar alma, komitenin yetkisi altındadır."

Açıklama, Mısır içindeki ve dışındaki Ä°hvancılar arasındaki görüş ayrılığının derinleÅŸtiÄŸinin göstergesiydi. Görüş ayrılığı,  4 gün önce, Mısır içindeki 'Ä°hvan Yüksek Ä°dare Komitesi'nde yer alan ve Müslüman KardeÅŸler Genel MürÅŸitliÄŸine vekalet eden Mahmut Ä°zzet'in, "Mısır Dışındaki Ä°hvan'ın Yönetim Bürosu"nu feshettiÄŸini bildiren bir açıklamaya kadar gitti. FeshedildiÄŸi belirtilen "Mısır Dışındaki Ä°hvan'ın Yönetim Bürosu" ise kararı reddetti. 

"Teşkilatın içinde seçim düzenlenmesi gerekiyor"

Ä°stanbul’da ikamet eden Ä°hvan’ın yöneticilerinden Hamza Zoba, Al Jazeera’ye yaptığ açıklamada, örgüt içinde görüş ayrılıkları olmasının normal olduÄŸunu savundu.  Zoba, her iki tarafın aynı hedef peÅŸinde olduÄŸunu ve her ikisinin ‘meÅŸru yöntemler’  yardımıyla bu hedefe ulamaya çalıştığını, ancak yöntem konusunda görüş ayrılığı olduÄŸunu belirtti. Zoba, "Ä°hvan TeÅŸkilatı’nda kararlar bireyler tarafından deÄŸil kurullar tarafından alınır. Mahkumiyetler nedeniyle kurullardaki eksikliklerin tamamlanması için teÅŸkilat bünyesinde seçime gidilmeye ihtiyaç var. Ancak, bu seçimin 25 Ocak Devrimi’nin 5. yıl döneminden önce düzenlenmesi mümkün olmaz" dedi.

Ola Karakurt - al-jazeera.com.tr