Atilla Yayla: Tek çare başkanlık sistemi!

Türkiye, liberallerin siyasi ve ekonomik tezleri ile ilk kez 1980'li yıllarda Turgut Özal'ın BaÅŸbakan olduÄŸu dönemde tanıştı. Daha sonraki dönemlerde de muhafazakarlarla zımni ittifaklar gerçekleÅŸtiren liberaller AK Parti iktidarının ilk yıllarında adından çok söz ettirdi. ErdoÄŸan ile yollarını ayıran bazı liberaller Gülen hareketi ile birlikte yolunu devam ettirirken, klasik liberal çizgiden taviz vermeyen isimler ise demokrasiden, sivil siyasetten ve demokrasiden yana tavır koydu. Bu isimlerden biri de Liberal Düşünce TopluluÄŸu BaÅŸkanı Prof. Dr. Atilla Yayla. Uzun süredir hiçbir gazeteye röportaj vermeyen Atilla Yayla Sabah'a konuÅŸtu.

-Türkiye'deki liberal tanımı hakkında bir kafa karışıklığı olduÄŸunu düşünüyor musunuz? 

Bir ara liberallerin yozlaÅŸmasını engellemek için bu kavramlar üzerine çok kafa yoruyordum. Günümüzde geldiÄŸimiz noktada çok anlamlı olmaktan çıktı. Benim esas aldığım klasik liberal çizgidir. 

ANAP DÖNEMÄ°NDE EŞİNÄ°N BAÅžI AÇIK OLANA LÄ°BERAL DENÄ°RDÄ° 

-Özal döneminde dindarlara karşı mesafeli duranlar libelar olarak tanımlanırdı. Bu tanıma katılıyor musunuz?

ANAP liberalleri dediÄŸimiz grupta ciddi bir fikir birikimi yoktu. Karısı kafasını örtmeyen, içki içmekte bir mahsur görmeyen siyasetçilere liberal denirdi. Kaya Erdem gibi isimlere ANAP'ın liberalleri denirdi. 1980'lerden sonra ortaya çıkan oluÅŸum, bu insanlara liberal denilmesinin anlamsız olduÄŸunu ortaya koydu. Liberalizm hayat tarzı ile ilgili bir ÅŸey deÄŸil. KiÅŸinin Müslüman olması ya da olmaması. Başını örtmesi ya da örtmemesinin liberal tanımı ile bir ilgisi yok. 

LÄ°BERALLER AK PARTÄ° Ä°LE YOLLARINI AYIRMADI 

-Sol liberaller ve saÄŸ liberaller tanımına nasıl bakıyorsunuz? 

Sol liberal ve saÄŸ liberal gibi kavramlar da var. Liberalizm, iktisadi ve siyasi fikirler demetidir. Bu iki demeti kabul edenlere düz liberal denir. Liberal siyasi fikirlere yakın durup iktisadi fikirlerinden uzak duranlara sol liberal denilebilir kabaca. Liberalizmin iktisadi ve siyasi fikirleri birbirini tamamlar. Biri olmadan diÄŸeri olmaz. Sol liberalleri solun tahakkümlerine tam meydan okuyamayan, liberalizmin iktisadi fikirlerini tam anlayamamış insanlar diye tanımlayabiliriz. 

1 KASIM'DAN SONRA BAÅžKANLIK SÄ°STEMÄ°NE MUHALEFET AZALDI 

-367 dayatmasından sonra Türkiye'de artık CumhurbaÅŸkanı'nı halk seçiyor. Bu zaten karmaşık olan sistemimizde iki baÅŸlılığa neden oldu. Bunun çözümü BaÅŸkanlık sistemi midir? 

Türkiye'de 1961 anayasasında çizilen sistem aslında tam parlamenter sistem deÄŸil. Parlamenter sistemde Devlet BaÅŸkanı semboliktir. Türkiye'deki sistemde CumhurbaÅŸkanı'nın olaÄŸanüstü yetkisi var. Sistem problemliydi 367 rezaleti nedeniyle AK Parti sistemi deÄŸiÅŸtirdi ve CumhurbaÅŸkanı'nı artık halk seçiyor. Bu durum sistemin belirsizliÄŸini koyulaÅŸtırdı. Åžimdi halk tarafından seçilmiÅŸ bir CumhurbaÅŸkanı'na "yetkilerini kullanma" diyemeyiz. Åžimdi bir tarafta seçilmiÅŸ CumhurbaÅŸkanı diÄŸer tarafta seçilmiÅŸ BaÅŸbakan var. Türkiye'de artık fiilen yarı baÅŸkanlık sistemi var. Hatta bazı noktalarda BaÅŸkanlık sistemine geçiÅŸ var. Bunun düzeltilmesi lazım. Bu sistem ya Fransa'da olduÄŸu gibi yarı baÅŸkanlık sistem olabilir. Ya da BaÅŸkanlık sistemine geçilebilir. Üçüncü ihtimal var ki o da çok zayıftır. Tekrar CumhurbaÅŸkanı'nın meclis tarafından seçilmesi ihtimali var ki ben onu bu saatten sonra çok gerçekçi bulmuyorum. Åžu an yaÅŸadığımız sürdürülebilir deÄŸil. 1 Kasım seçimlerinden sonra ortam yumuÅŸadı. Hatta en çok karşı çıkanlar bile BaÅŸkanlık sistemine geçilmesi gerektiÄŸini yazıyor. Bence Türkiye bu sorunu aÅŸacaktır. Türkiye'de ÅŸu anda aynı siyasi gelenekten gelen iki insan var. Onlar bile zaman zaman farklı düşünebiliyor. Ä°ki farklı siyasi gelenekten gelen siyasi liderle bu ülke yönetilirse sistem kilitlenir. 

HALKIN %60'I BAÅžKANLIÄžA EVET DER 

-Referandum olsa halk BaÅŸkanlık sistemini kabul eder mi? 

Nasıl sunulacağına baÄŸlı. Ä°ki tarafta sistemi kiÅŸiler üzerinden tartışmak yerine deÄŸerler üzerinden tartışırsa toplumdan kabul görebilir. Toplum yüzde 60 oranında BaÅŸkanlık sistemini kabul edebilir. 

-Ä°stanbul Ticaret Ãœniversitesi'nden tartışmalı ÅŸekilde ayrıldınız. Bu ayrılmada Paralel Yapı'nın etkili olduÄŸu söylendi ama siz hiç konuÅŸmadınız… 

Ä°stanbul Ticaret Ãœniversitesi'nden maruz kaldığım muamelenin haksız olduÄŸu ortada. Ama bunu çok büyütmüyorum. Åžerden hayır doÄŸdu. Haliç Ãœniversitesi ve Yeni Yüzyıl gazetesi ile tanıştım. Ben çok dert etmiyorum. Ä°lk defa karşılaÅŸmadım böyle bir durumla. 

Kaynak : İsa Tatlıcan - Sabah