Rusya için tehlike çanları çalıyor

Petrol fiyatlarında düşüşün sürmesi durumunda yeni bir kriz dalgasıyla karşı karşıya kalması an meselesi olarak görülen Rusya için tehlike çanları çalıyor. ICE'de Brent petrolünün varil fiyatı bu sabah Temmuz 2004'ten bu yana görülen en düşük seviyeye indi. 

ABD'de petrol sondaj kuyusu sayısının 4 haftalık düşüşün ardından geçtiÄŸimiz hafta 17 artarak 541'e yükselmesinin de etkisiyle gelen satışlarla Brent petrolünün varil fiyatı bu sabah 36,17 dolar/varil seviyesini gördü.

35 DOLAR RUSYA İÇİN BÃœYÃœK RÄ°SK! 

Şu sıralarda ise Brent petrolü Cuma gününe göre 45 cent düşüşle 36,43 dolar/varilden işlem görüyor.

Uzmanlar Rusya ekonomisi için en büyük tehdidi petrol fiyatlarındaki düşüş olarak görürken, 35dolar seviyelerine gerileyebilecek bir petrolün bile Rusya ekonomisi için tehlikenin boyutunu artırarak, ekonomik krizin hissedilebilirliÄŸini güçlendirebileceÄŸini belirtiyor.

'PETROL ÇIKMAZA GİRDİ DESEK YANLIŞ OLMAZ'

Destek Menkul DeÄŸerler AraÅŸtırma Müdürü Murat Tufan, küresel arz fazlası probleminin gündemdeki sıcaklığını korumaya devam ettiÄŸine dikkati çekti. "Petrol Ä°hraç Eden Ãœlkeler TopluluÄŸu'nun (OPEC) pazar payının korunması adına üretim kotasında bir deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilmemesi kararı ile kötü günler geçiren petrol fiyatları ABD’de 40 yıldır süren ihraç yasağının kaldırılmasıyla bir çıkmaza girdi desek yanlış olmaz" diyen Tufan, sözlerine şöyle devam etti:

'30 DOLARIN ALTINDA FÄ°YATLAMALARA ÅžAHÄ°T OLABÄ°LÄ°RÄ°Z'

"DiÄŸer taraftan geçtiÄŸimiz hafta Amerika Merkez Bankası FED’in gerçekleÅŸtirdiÄŸi faiz artırım hamlesi de petrol fiyatlarına üçüncü darbeyi vurdu. Gelinen noktada doların deÄŸer kazanması beklenirken, emtia fiyatları üzerindeki aÅŸağı yönlü baskının da artarak devam etmesi söz konusu. Ayrıca FED'in faizleri 2016 yılında en az iki kez olmak üzere, üç veya daha fazla defa artırması da olasılıklar dahilinde. OPEC’in üretim kotasında bir deÄŸiÅŸikliÄŸe gitmemesi, küresel arz fazlası sorununun daha uzun süre gündemi meÅŸgul edeceÄŸi endiÅŸelerini tetiklerken, talep tarafındaki iyileÅŸmenin beklenenden daha uzun bir süre alacağı kaygılarına güçlü doları da eklersek, önümüzdeki günlerde petrol fiyatlarında 30 doların altında fiyatlamalara ÅŸahit olabiliriz.
 
HANGÄ° ÃœLKELERÄ° OLUMSUZ ETKÄ°LEDÄ°?

Düşük petrol fiyatları Ã¼lkemiz gibi emtia ithalatçısı ülkeler açısından avantaj olarak deÄŸerlendirilebilir. Buna karşın dünya ekonomilerinin çok büyük bir bölümünün olumsuz etkilenerek, küresel büyüme kaygılarını artırması da önümüzdeki dönemde bizi dolaylı yoldan olumsuz etkileyecektir. Düşük fiyatlar Rusya baÅŸta olmak üzere, Norveç, Kanada, Venezuela, Çin, Nijerya, Irak, Ä°ran, Suudi Arabistan, Libya gibi ülke ekonomilerinde derin yaralar açmışken, Japonya ve ABD gibi büyük ekonomilerde ise enflasyonun düşük seyretmesini tetiklemektedir.

ŞİRKETLERE DE DARBE VURDU

2014 yılı ortalarından itibaren petrol fiyatlarındaki düşüşlerin %65’leri geçmesi ile birçok büyük enerji ÅŸirketinin yatırımlarında azalmalarken göze çarpmaktadır. ABD'nin en büyük petrol ÅŸirketi ExxonMobil, yine ülkenin en büyük üçüncü petrol firması Conoco Phillips, Linn Energy, Apache Corporation, Marathon Oil, Continental Resources Chesapeake Energy firmaları ilk etapta yatırımlarını azaltan firmalar oldular. Ayrıca dünyanın önde gelen petrol ÅŸirketlerinden Gazprom, Chevron, Shell, Kuveyt Petroleum Corporation, Petroleos De Venezuela, BP, Petro China, Ä°ran Ulusal Petrol Åžirketi, Saudi Aramco gibi firmaların da olumsuz etkilendiklerini söyleyebiliriz.

'ORTADOĞU'DA ARTAN JEOPOLİTİK RİSK YÖNÜ YUKARI ÇEVİREBİLİR'

Stratejik önemi oldukça büyük olan petrol fiyatlarındaki daralmanın birçok ülke ekonomisini olumsuz etkilediÄŸi, yatırımları azalttığı ve küresel çapta emtia fiyatlarını etkilemesinden dolayı küresel büyüme üzerindeki kaygıları tetiklediÄŸi söylenebilir. Spekülasyona son derece açık olan petrolde fiyatların beklenenden daha uzun bir süre düşük seyrini sürdürmesi beklenmektedir.Sermaye harcamalarında büyük çaplı kesintiler, dünyanın büyük enerji firmalarının yatırımlarını azaltması, petrole bağımlı haldeki birçok ekonomide yaÅŸanan sarsıntılar küresel büyüme üzerindeki baskıyı bir süre daha hissetmemizi saÄŸlayabilir. Buna karşın son dönemde özellikle OrtadoÄŸu merkezli artan jeopolitik risklerin petrol fiyatlarında yukarı yönlü bir etki yaratma ihtimali de azımsanmamalıdır."

FİYATLAR NEDEN DÜŞÜYOR?

Ä°ntegral Menkul DeÄŸerler Analisti Vahap TaÅŸtan, konuya iliÅŸkin UZMANPARA'ya yaptığı deÄŸerlendirmede ÅŸunları söyledi:

"OPEC kararı, piyasadaki pazar rekabetinin düzeyini açık bir ÅŸekilde gösteriyor. Her ne kadar düşen fiyatlardan tüm üreticiler zarar görmüş olsa da OPEC’in ihraç ettiÄŸi petrolün ortalama fiyatı geçtiÄŸimiz hafta itibariyle 32$’ın altına geriledi. Pazar rekabetinin oluÅŸtuÄŸu yer ise ÅŸu anda ABD piyasası olarak düşünülebilir. ABD’de rafine edilen 16,6 milyon varillik petrolün ortalamada 8,3 milyon varili ithal ediliyor.
 
'ÖNÜMÜZDE İRAN GERÇEĞİ SÖZ KONUSU...'

OPEC’in uyguladığı bu stratejinin en temel nedeni de ABD’de son dönemde artan üretim. 2015 yılında 9,6 milyon varil ile rekor düzeylere ulaÅŸan ABD üretimi, aynı zamanda pazarda OPEC’in yerini tehdit ediyor. OPEC’in düşük fiyat politikası ve arz kesintisine gitmemiÅŸ olmasının etkileri de 2016 yılında alınabilir. Åžu anda ABD Enerji Bakanlığı raporlarına göre 2015 yılında ortalama 9,3 milyon varil olan üretim günlük 8,8 milyon varile kadar düşecek. Bu da petrol fiyatları yeniden yükselecek senaryosundaki en önemli varsayımlar arasında. Fakat önümüzde bir Ä°ran gerçeÄŸi söz konusu. Ambargonun kalkması sonrası Ä°ran’da üretim günlük 500 bin varil kadar artabilir ki bu da arz fazlasını derinleÅŸtirecek bir unsur. 

Uluslararası Enerji Ajansı tahminlerine göre 2015 yılı son çeyreÄŸinde küresel talep ile küresel arz arasındaki fark 1,66 milyon varil düzeyinde. Bu arz fazlasının sadece üretim kesintisiyle ve fiyat politikaları ile çözümlenmesi mümkün deÄŸildir. Küresel talep güçlenmediÄŸi ve en büyük petrol tüketicileri olan ABD, Çin ve Euro Bölgesinde büyüme oluÅŸamadığı sürece petrol fiyatlarında yeni yükseliÅŸlerin sınırlı olabileceÄŸi açıktır."

KRİTİK SEVİYEYE DOĞRU ÇEKİLİYOR...

Alan Menkul DeÄŸerler AÅž AraÅŸtırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Burçak Gezgin petrolde 36Dolar seviyesine gerileme görüldüğünü belirterek, şöyle konuÅŸtu:

"Artık bir çok petrol üreticisi ülke için kritik olan 35 Dolar seviyesi yakın görünüyor. Zaten arz fazlası ve pazar payı savaÅŸları ile aÅŸağı yönlü beklentilerin arttığı görülen Petrol’de ABD’nin de 40 yıl sonra petrol ihracatı yasağını kaldıracağı haberleri, 35 Dolar seviyelerinin bile altının görülebileceÄŸine iÅŸaret ediyor. ABD’nin 40 yıl sonra oyuna dahil olacak olması, Pazar payı savaÅŸlarını daha da artırabilir. Ancak burada, esas tehlikeli grupta, ekonomisi tamamı ile Petrol ihracatına baÄŸlı ülkeler yer alıyor. BaÅŸta Suudi Arabistan yer alırken, Petrol’den önemli bir geliri bulunan zaten ekonomik kriz ile mücadele eden Rusya için de durum pek parlak deÄŸil.

RUSYA'NIN 16 AYLIK KAYBI 150 MÄ°LYAR DOLAR...
 
Tüm bunların yanında ne OPEC’in ne de Petrol üreticisi ülkelerin fiyatı yukarı çekme çabasının olmaması, bu ülkelerin 2016 yılında daha zor bir yıl geçireceÄŸine iÅŸaret ediyor. Petrol fiyatlarının düşmeye baÅŸladığı 2014 ortasından itibaren Rusya’nın 16 aylık periyotta 150 Milyar Dolara yakın bir kaybı bulunuyor. Aynı ÅŸekilde Suudi Arabistan’ın 2015 yılında uzun yıllar sonra tahvil ihracatına baÅŸlamak zorunda kaldığını görmüştük. Ancak fiyattaki düşüş hızı bu ülkelerin bir 16 ayının daha olmadığına iÅŸaret ediyor.

OPEC'TEN MÃœDAHALE GELMEZSE...
 
Kritik eÅŸik 35 Dolar’ın altına kırılması halinde, 30 Dolar seviyesine sert bir düşüş görülebilir. Bu seviyelere gerileme tüm Petrol üreticileri için risk oluÅŸturacağından, OPEC tarafının müdahale etmesini bekleyebiliriz, ancak o taraftan uygulanabilir bir müdahale gelmemesi halinde 25 Dolarseviyeleri de görülebilir. Petrol’de ciddi bir tepki alımından umutlanılabilmesi içinse 42 Dolar’ın aşılması gerekmekte.