'2,2 milyon Suriyeli kalıcı'

"2.2 milyon Suriyelinin Türkiye’de kalıcı olacağı esas alınarak Türkiye’ye uyum programı düzenlenmeli."

Bu cümle Türkiye Ä°ÅŸveren Sendikaları Konfederasyonu (TÄ°SK)’nun Hacettepe Ãœniversitesi  Göç ve Siyaset AraÅŸtırmaları Merkezi (HÃœGO) ile birlikte hazırladığı Türk iÅŸ dünyasının Suriyelilere bakışı ile ilgili araÅŸtırması raporundan.

“Türk Ä°ÅŸ Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti ve Önerileri” baÅŸlığını taşıyan rapor, Ä°stanbul’da Divan Otel’de düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyu ile paylaşıldı. Raporda Türkiye’deki Suriyeliler ile ilgili veriler, sorunlar ve çözüm önerilerine yer verildi

AraÅŸtırma 12 kiÅŸilik bir ekip tarafından 5 ay süren saha çalışmasıyla yapıldı. Türkiye’nin bu sorundan en fazla etkilendiÄŸi tespit edilen ekonomik bakımdan geliÅŸmiÅŸ 18 ilinde gerçekleÅŸtirilen araÅŸtırmada ekonomide söz sahibi olan kiÅŸiler ile 134 mülakat gerçekleÅŸtirildi.

“Önlem alınmazsa Türk sosyal yapı dengeleri bozulabilir”

Raporda yer alan bilgiye göre Türkiye’nin 1923’ten günümüze kadar aldığı toplam göçmen sayısı sadece 2 milyon. Dört buçuk yıl sonra Kasım 2015 itibariyle Türkiye’deki toplam Suriyeli sayısı en az 2 milyon 200 bin kiÅŸi civarında. Bu nedenle Türkiye’deki Suriyeliler konusu artık  “geçicilik” çerçevesinde ve “acil durum yönetimi politikaları” ile ele alınabilecek eÅŸiÄŸi çoktan aÅŸtı. 2,2 milyon Suriyelinin büyük bölümü artık Türkiye’de kalıcı.

Raporda Suriyeliler için uzun vadeli bakış açısıyla ekonomi, çalışma hayatı, sosyal ve kültürel, eÄŸitim, saÄŸlık, barınma gibi temel hizmetleri kapsayan çok yönlü uyum politikaları düzenlenmesi gerektiÄŸine vurgu yapılıyor. Kapsamlı, bütünleÅŸik bir plan dâhilinde istihdam imkânı yaratılmaması halinde ise, Türkiye’deki Suriyeliler ’in Türk ekonomisinin ve hatta Türk sosyal yapısının dengelerini bozma ihtimalinin çok yüksek olduÄŸuna dikkat çekiliyor. Hükümetin uyum düzenlemeleri konusunda  sivil toplumla birlikte çalışması gerektiÄŸi belirtiliyor.

Suriyeli sığınmacıların bölgelere göre Türkiye nüfusuna oranı [Reuters]

 

'300 bin kayıt dışı istihdam'

Raporda Türkiye’deki Suriyelilerin ÅŸu anda yasal olarak istihdama dâhil edilememesi nedeniyle “kayıt dışı” sorununun arttığı belirtiliyor. Rapora göre, Suriyeli sığınmacılardan, yasak olmasına raÄŸmen, en az 300 bini kayıt dışı ve kaçak olarak çalıştırılıyor. Ayrıca raporda Suriyeliler tarafından kurulan iÅŸyerlerinin tamamına yakını da kayıt dışı olduÄŸu belirtiliyor.

Raporda Suriyelilerin yasal çalışma çerçevesi ve çalışabilecekleri alanların belirlenmesi gerektiÄŸine vurgu yapılıyor. Raporda Türk iÅŸ dünyası temsilcilerinin yasal zemin oluÅŸturulması halinde hem vasıflı, hem de vasıfsız eleman olacak Suriyelilerin sektörel ve bölgesel analizler çerçevesinde istihdama kavuÅŸturulmasının saÄŸlanabileceÄŸini görüşü yer alıyor.

'35 bini üniversite mezunu'

Raporda dikkat çekilen bir başka husus ise Suriyelilerin mevcut kayıt işlemlerinin mutlaka sağlıklı bir biçimde yenilenmesi ve iş gücünün niteliği. Raporda bu konudaki veri ve öneriler ise şöyle:

“Türkiye’deki Suriyeliler içinde meslek sahibi olanların oranı son derece düşüktür. Eldeki kayıtlarda yeterince titiz bir çalışma yapılıp, yapılmadığı bilinmemekle birlikte, üniversite mezunu olanların sayısı 35 bin civarında görünmektedir. 2,2 milyonluk nüfus içinde bu son derece düşük olan sayı, Suriyelilerin eÄŸitim ve niteliksel durumları bakımından karşı karşıya olunan ciddi sorunu ortaya koymaktadır. Ancak çok düşük sayılarda da olsa nitelikli elemanların varlığı mutlaka deÄŸerlendirilmelidir. Ayrıca Suriyelilerin mesleki niteliklerinin belirlenmesi, onlara Türkçe eÄŸitimi ve mesleki eÄŸitim saÄŸlanması, Türk toplumuna uyumlarının temel ÅŸartları olarak kabul edilmelidir.”

Raporda iÅŸ dünyasının Suriyelileri yabancı statüsünde çalıştırmanın getireceÄŸi ilâve mâliyetler konusunda devletin teÅŸvik politikaları ile özendirici olmasını istediÄŸi de aktarıldı.

Tarım ve hayvancılık alanında istihdam  

Raporda Türkiye’deki Suriyelilerin istihdamı konusunda en somut önerilerden birinin hayvancılık sektöründen geldiÄŸi belirtiliyor. Türkiye’de 44 milyon küçükbaÅŸ, 14 milyon büyükbaÅŸ hayvan olduÄŸunu ifade eden uzmanlar, çobanlık mesleÄŸinin Türkiye’de tercih edilmediÄŸini, bu nedenle de bu alanda ciddi bir açık olduÄŸuna dikkat çekiliyor. Yaklaşık 100 bin kiÅŸilik bir istihdam potansiyelinin Suriyeliler dikkate alınarak planlanabileceÄŸini ifade eden uzmanlar, Tarım Kredi Kooperatiflerinin “meslek eÄŸitimi” imkanı saÄŸlamak konusunda inisiyatif alabileceÄŸini önerisinde bulunuyor. Rapora göre ayrıca Türkiye’de gıda ve imalat sektörlerinin Suriyelilerin istihdamı için cazip alanlar olduÄŸu görüşüne de yer veriliyor.

1 milyon 200 bini 18 yaş altında

Raporda yer alan verilere göre Türkiye’deki Suriyelilerin yüzde 54’ünden fazlası, yani en az 1 milyon 200 bini 18 yaÅŸ altındaki çocuk ve gençlerden oluÅŸuyor. 0-4 yaÅŸ grubundaki çocuk sayısı 450 bin civarında. Bunların içinde Türkiye’de doÄŸanların sayısı 150 binin üzerinde. Raporda bu çocukların vatansız kalma riski olduÄŸuna da dikkat çekiliyor.

EÄŸitim sorunu

Türkiye’deki Suriyelilerin yaÅŸadıkları en ciddi sorunlardan biri olan eÄŸitim ile ilgili ise ÅŸu verilere ve önerilere yer veriliyor:

“1,2 milyon 18 yaÅŸ altındaki çocuk ve gencin içinde 600 binin üzerinde okul çağında çocuk bulunmaktadır ve bunların çok küçük bir bölümü eÄŸitim alma imkânına sahiptir. Bazı çocuklar 4, bazıları ise 3, 2 ya da 1 yıldan beridir okula gidememektedir. Bunun yaratacağı olası sorunları tahmin etmek zor deÄŸildir. Alınan eÄŸitim Arapça ve Suriye müfredatına göredir. EÄŸitim kalitesi de ayrıca sorgulanmalıdır. Mümkün olan en kısa zamanda ciddi bir seferberlikle bu çocuklara Türkçe eÄŸitimi verilmesi ve Türk eÄŸitim sistemi içine entegre edilmeleri artık bir zorunluluktur.”