İranlı Kürtler etnik ve mezhebsel baskı altında

Ä°ranlı Kürt sığınmacıların dudaklarını dikerek açlık grevi baÅŸlatmaları, Ä°ran'daki Kürtlerin durumunu dünya gündemine taşıdı. Uzmanlara göre Ä°ranlı Kürtler, hem Kürt hem de Sünni oldukları için ayrımcılığa ve kitlesel idam cezalarına maruz kalıyor. Ä°ÅŸ ve eÄŸitim imkanlarından mahrum bırakılan Kürtler, "ulusal güvenlik sorunu" olarak görülüyor.

AA'nın haberine göre; Makedonya'nın Suriye, Irak ve Afganistan dışındaki ülkelerden gelenleri ülkeye kabul etmeme kararının ardından Yunanistan sınırında dudaklarını dikerek eylem yapan Ä°ranlı göçmenlerin Makedonya hükümetine tepkisi sürüyor.

Açlık grevi baÅŸlatarak dudaklarını iÄŸne iplikle diken Ä°ranlı göçmenler, ülkelerinde yaÅŸadıklarının geçiÅŸlerine izin verilen diÄŸer sığınmacıların yaÅŸadıklarından çok daha kötü olduÄŸunu savunarak, kendilerine de geçiÅŸ izni verilmesini talep ediyorlar.

Demokratları öldürüyorlar

Makedonya sınırında bekletilen Ä°ranlı göçmenlerden Said, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ä°ran'da savaÅŸ olmadığı düşüncesinin yanlış olduÄŸunu belirterek, Ã¼lkesinde "her gün" ve "her an" savaÅŸ yaÅŸandığını söyledi.

Said, Ä°ran'da insanlığa karşı bir soykırım gerçekleÅŸtirildiÄŸini ileri sürerek, "Ä°ran'da savaÅŸ bitmeyecek. Ä°nsanları hapse atıyorlar. Farklı inançlara sahip olanları, liberal görüşlüleri ve demokratları öldürüyorlar" ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Dudaklarını dikerek açlık grevi yapanlar hakkında yorumda bulunan Said, ülkelerinde özgürlükten bahsedilmediÄŸi için dudaklarını diktiklerini belirten Said, baÅŸka seçeneklerinin olmadığını, Ã¶zgürlüğe giden yolları açılana kadar dudaklarının dikili kalacağını kaydetti.

İran'da yaşananlar savaştan kötü

Bir baÅŸka Ä°ranlı göçmen Mahmud ise "Ä°ran'da savaÅŸ yok. EÄŸer savaÅŸ olsaydı orada kalır direnirdik. Burada olmamızın sebebi, Ä°ran'da yaÅŸananların savaÅŸtan daha kötü ÅŸeyler olması" dedi. Seslerini hiç kimseye duyuramadıklarını aktaran Mahmud, "Herkes, 'siz sığınmacı deÄŸilsiniz' diyerek, Suriyeli, Afganistanlı ve Iraklılarla ilgileniyor. Bizi insan yerine koymuyorlar. Burada kadınlar, çocuklar ve aileler var" dedi.

Tek isteğimiz özgürlük

Mahmud, bazı göçmenlerin dudaklarını dikerek başlattıkları protestoya dair "Dudaklarımızı dikerek, ağzımıza bant yapıştırarak şunu söylüyoruz: Biz ekmek ve su istemiyoruz. Buna ihtiyacımız yok. Tek isteğimiz özgürlük" şeklinde konuştu.

Ailesi ile birlikte sınırda bekleyen bir baÅŸka Ä°ranlı göçmen NuÅŸin ise Ä°ran'ın güvenli bir ülke olmadığını belirterek, hükümetlerinin yaptıklarının halkı tehlikeye sürüklediÄŸini ve bu nedenle ülkelerini terk ettiklerini savundu. Susma eylemlerinin ayrımcılığa iyi bir cevap olduÄŸunu söyleyen NuÅŸin, "Ä°nsanlar, Ä°ran'da neler yaÅŸandığını bilmiyor. Çünkü televizyonlar Ä°ran'la ilgili gerçekleri göstermiyor" dedi.

Kürt ve Sünni oldukları için ayrımcılığa maruz kalıyorlar

AA'ya konuÅŸan Güney Alabama Ãœniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü BaÅŸkanı ve Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Nader Entessar, son yıllarda çok sayıda Ä°ranlı gencin siyasi ve ekonomik nedenlerle Ä°ran'ı terk ettiÄŸini, öncelikle Irak'a geçtiklerini ancak iÅŸsizlik nedeniyle çoÄŸunun Avrupa yollarına düştüğünü söyledi. Daha eÄŸitimli ve genç Ä°ranlıların sığınmacı olduÄŸunu belirten Entessar, 2003 yılında Abbas Amini isimli bir Ä°ran Kürdü'nün, iltica talebini kabul etmeyen Ä°ngiltere hükümetini protesto etmek üzere dudaklarını diktiÄŸini hatırlattı.

Ä°ran'daki Kürtlerin nüfusu hakkında resmi bir rakam bulunmasa da 80 milyonluk ülkede yaklaşık 10 milyon civarında oldukları tahmin ediliyor. Yüzde 70'i Sünni olan Kürtler, kendilerini dil, etnisite, tarih ve kültür olarak farklı görüyorlar ve dillerini, kimliklerini ve kültürel deÄŸerlerini ifade etmeye izin vermeyen politikalara karşı çıkıyorlar. Ä°ran siyasi tarihi boyunca Kürtler, hem Kürt oldukları için, hem de Sünni oldukları için ayrımcılığa maruz kalıyor.

Şii mezhebine dayalı devletten şikayetçiler

ABD'deki Orta DoÄŸu Enstitüsü'nde Kıdemli Siyasi Analist Alex Vatanka, "Ä°ran'daki Kürt bölgesi, halen yeterli ekonomik yardım almıyor. ÇoÄŸunluÄŸu Sünni olan Kürtler, Åžii mezhebine dayalı devletten ÅŸikayetçiler. Ä°ranlı Kürtler, daha temsili bir siyasal sistem, daha fazla ekonomik fırsatlar, sosyal ve kültürel özgürlüklerin özlemi içindeler" dedi.

İdam cezası ile karşılaşmayan aile yok

Ä°ran'da Kürtlerin yoÄŸun olarak yaÅŸadığı bölgeler baskı altında tutuluyor. En fazla siyasi mahkum Kürtlerden oluÅŸurken, mahkumlardan en fazla idam edilenler de Kürtlerden oluÅŸuyor.

Ä°ran Ä°nsan Hakları Dökümantasyon Merkezi Direktörü Rod Sanjabi, Ä°ran'da Kürt bölgesinin istihdam fırsatı eksikliÄŸi ve siyasal baskı altında olduÄŸunu söyleyerek, Kürtlerin Ä°ran'daki durumlarına iliÅŸkin yayımlanan raporlara göre "son yıllarda taciz, tutuklama ve idam cezası ile karşılaÅŸmayan aile bulunmuyor" dedi.

Ä°ran, Kürtleri "ulusal güvenlik sorunu" olarak görüyor

Ãœlkesinde Kürt meselesi olduÄŸunu kabul etmeyen Ä°ran, Kürtleri "ulusal güvenlik sorunu" olarak görüyor. 1980'li yıllarda Kürtler ile Ä°ran devleti arasında Kürt sorununu çözmek üzere Viyana'da gizli bir müzakere süreci baÅŸlatıldı ancak müzakerelerin son aÅŸamasında Ä°ranlı müzakerecinin, Kürt temsilci Abdurrahman Kasımlo'yu müzakere masasında silahla vurarak öldürmesi üzerine süreç sona erdi.

Türkiye'deki barış sürecinden de rahatsız olan Ä°ran, PKK liderliÄŸi üzerinden çözüm sürecini sabote etmeye çalışıyor. PKK liderlerinden Murat Karayılan'ın "Ä°ran süreci onaylamamamız halinde yardım ve istediÄŸimiz her ÅŸeyi verme teklifinde bulundu" açıklamasında bulunmuÅŸtu.