'Besmele ile başlıyorsa, daha kuvvetli yemin ediyor, demektir'

TBMM'de yemin törenini yöneten CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal, yemin metnindeki "Türk milleti" yerine "Türkiye milleti" ibaresi kullandığı için yemini geçersiz sayılan HDP Milletvekili Leyla Zana'nın yemininin tekrar edilmesi gerektiÄŸini belirterek, "Bu mesele, ‘Türkiyelilik iyi mi, kötü mü' meselesi deÄŸil. BaÅŸkan'ın özgürlükçü bir anlayış içinde olup olmaması meselesi de deÄŸil. Ä°steyen istediÄŸi gibi yemin metninde deÄŸiÅŸiklik yaparsa, bu yemin olmaktan çıkar" uyarısında bulundu. 

Meclis'teki yemin töreni sırasında konuşmasına Kürtçe başlayan HDP Milletvekili Leyla Zana, yemin metnindeki "Türk milleti" yerine "Türkiye milleti" ibaresi kullandığı için yemini geçersiz sayıldı. Geçici Meclis Başkanı Deniz Baykal'ın yeminini tekrarlaması uyarısına rağmen tekrar kürsüye çıkmayan Zana'nın yemini geçersiz sayıldı. Leyla Zana krizi ve yemin törenindeki farklı çıkışları Habertürk'ten Düzgün Karadaş'a değerlendiren Baykal, şunları söyledi:

Ä°ZÄ°N VEREMEYÄ°Z

Ben kamuoyunun şunu bilmesini istiyorum: Yemin metni üzerinde, yemin eden milletvekillerinin değişiklik yapmalarına izin veremeyiz. Bu oturumu yöneten Meclis Başkanı'nın şahsi takdiriyle işletebileceği bir konu değil. Yeminin yazıldığı gibi okunması lazım. "Aynen okunmayabilir," dersek yemin metninde herkes kendi mantığına göre değişiklik yapma gereğini hissedebilir. Ondan sonra da bunun sonunu alamazsınız.

MÃœDAHALE ETTÄ°M

Anayasa'da yer alan bir yemin etme ÅŸekli var. 549 kiÅŸi de Anayasa'da yer aldığı ÅŸekliyle yeminini ediyor. Bir kiÅŸi, ‘Ben onu böyle okuyorum' diyemez. DediÄŸi zaman yemin ortada kalkar. Bu mesele, "Türkiyelilik iyi mi, kötü mü" meselesi deÄŸil. BaÅŸkan'ın özgürlükçü bir anlayış içinde olup olmaması meselesi de deÄŸil. Ä°steyen istediÄŸi gibi yemin metninde deÄŸiÅŸiklik yaparsa, bu yemin olmaktan çıkar. EÄŸer Meclis'i yönetiyorsam, var olan yemini aynen uygulanmasını saÄŸlamam benim görevimdir. Ondan vazgeçmem mümkün deÄŸildir. O nedenle müdahale ettim.

YEMÄ°NÄ° TEKRAR ETMEZSE NE OLACAK? YEMÄ°NÄ° TEKRAR ETMEZSE NE OLACAK?

DOĞAL KARŞILADIM: Yemin etmeden önce kendisine göre kimisi, "Bismillah" diyor; kimisi anlamadığım Kürtçe bir şeyler söylüyor. Ben onunla meşgul değilim. Onlara takılmadım da. Hatta yeminden önce dua okunmasını, farklı dillerde konuşulmasını anlayışla, doğal karşıladım. Çünkü Anayasa'da bunu engelleyen bir taraf yok. O yüzden herkesin yemine başlamadan önce kendince bir giriş yapmasına saygı duydum. Burada önemli olan yeminden önce ne söylendiği değil, yeminin doğru okunup okunmadığıdır. Oturumu yöneten Başkan, yeminin aynen okunmasını güvenceye almak zorundadır.

BİSMİLLAH, KÜRTÇE ANAYASA'DA YOK

 Kimileri, "BaÅŸkan, cömert davransın, hoÅŸgörülü olsun" diyor. Ä°yi de, "Bismillah" yemin metninin içinde deÄŸil ki. Kürsüye çıkan istediÄŸi gibi baÅŸlar; o kendisinin inancı. Hatta besmele ile baÅŸlıyorsa, daha kuvvetli yemin ediyor, demektir. Bu beni ilgilendirmez. Öbürü yemin öncesi Kürtçe bir ÅŸeyler söylüyor. Yeminden önce "Kürtçe konuÅŸulmaz" diye anayasada madde yok. Ama herkes yemin metnine sadık kalmalı. Yeminini orada yazılana göre okumalı. Bir kiÅŸi dışında herkes de yemini metinde yazdığı ÅŸekliyle yerine getirdi. Bundan memnuniyet duydum. Herkese teÅŸekkür ediyorum. Çünkü yemin metninin Anayasa saygısı ve birlikte yaÅŸama iradesinin ifadesi olduÄŸunu düşünüyorum.

ZANA YEMÄ°N ETMELÄ°

O yeminin tekrar edilmesi lazım. Ben oturumu yönetme görevini üstlendiğim için sadece yeminin edilip, edilmediğini tespit ettirdim. Yemin edilmedi; gerçekten edilmedi. Bunu bu durumdan zevk aldığım için veya şahsi duygularım öyle olduğu için söylemiyorum.

YEMİN METNİ DEĞİŞMELİ

Ben yemin metniyle ilgili değerlendirme yapmıyorum. Bu yemin metni, iyidir, güzeldir, en iyisi budur da demiyorum. Kaldı ki, yemin metni değiştirilebilir. Gerekirse yemin daha düzgün yazılabilir. Çünkü çok parlak bir yemin metni değil. Dili, grameri, içeriği iyi değil. Bu, anayasada ele alınacak konulardan birisidir. İnanıyorum ki, o yemin metninden rahatsız olan birçok milletvekili bulunuyor. Herkes bunu bildiği halde ülkemizde siyaset yapmanın, parlamentoda görev yapmanın gereği olarak, beğenmeseler de herkes o metne sadık kalarak yeminini ediyor. Bu saygıyla karşılanması gereken bir konudur. Yemin metni daha farklı yazılabilir, buna itirazım yok. Ama orada yazıldığı şekliyle herkes okumalı.