Suriyeli çocukların üçte ikisi okulsuz

Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü "GeleceÄŸimi Hayal Etmeye Çalıştığımda Hiçbir Åžey Göremiyorum: Türkiye'deki Suriyeli Mülteci Çocukların EÄŸitime EriÅŸiminin Önündeki Engeller" isimli bir rapor hazırladı. 59 sayfalık raporda Türkiye'deki Suriyeli çocukların eÄŸitime eriÅŸimde yaÅŸadığı sıkıntılar anlatılıyor.

Rapora göre, Türkiye hükümeti Suriyeli sığınmacı krizine cömert bir biçimde karşılık verse de, okul çağındaki Suriyeli çocukların uluslararası hukuk bakımından sahip oldukları eÄŸitime eriÅŸim hakkını garanti altına almakta zorlanıyor.

2 milyondan fazla sığınmacıya ev sahipliÄŸi yapan Türkiye'de, hükümetin Eylül 2014'te Suriyeli çocukların devlet okullarına gitmesine olanak tanıdığının hatırlatıldı. Ayrıca Bakanlığın, hayır kurumları ve yerel topluluklarca iÅŸletilen ve Arapça eÄŸitim sunan Suriye "geçici eÄŸitim merkezleri"ni de akredite ettiÄŸi anlatıldı. Ancak pratikte engellerin devam ettiÄŸi vurgulandı. Engeller ÅŸöyle sıralandı: 

"Türkçe dil desteÄŸi yok"

"Çok sayıda Suriyeli çocuk dil engeli ve Türkçe konuÅŸmayanlar için Türkçe dil desteÄŸinin olmaması yüzünden devlet okullarına gidemiyor. DiÄŸerleri ise okulda kendilerine sataşıldığı ve toplumsal uyum sorunları yaÅŸadıkları için ya okulu bırakıyor ya da bu yüzden kaıt yaptırmak istemiyor. Bazı Suriyeli aileler de kayıt iÅŸlemleriyle ilgili doÄŸru bilgiye sahip deÄŸiller. Ekonomik zorluklar da eÄŸitmin önünde engel. Suriyeli mültecilerin ülkede yasal olarak çalışma izinleri yok. Genellikle anne babalar kayıt dışı iÅŸ piyasasında kazandıkları çok küçük gelirle ailelerini geçindiremiyor ve bunun sonucunda Suriyeli mülteci nüfus arasında çocuk iÅŸçiliÄŸi son derece yaygın."

Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü, çocuklarını devlet okullarına kayıt yaptırmaya çalışan ailelerin, okul müdürleri tarafından yanlış bir biçimde reddedildiÄŸi bazı vakaların varlığını da belgeledi.

Devlet okuluna giden çocuk 212 bin

Raporda eÄŸitime eriÅŸim sorunu rakamlarla da ortaya konuyor. Türkiye’de 708 bin Suriyeli çocuk okul çağında. Geçen yıl bu çocukların sadece 212 bini ilk ve ortaöÄŸretime kaydoldu. Mülteci kamplarında okula kayıt oranı ise yüzde 90. Raporda, Suriyelilerin çoÄŸunun kampların dışında yaÅŸadığı, kampların dışında yaÅŸayan okul çağındaki çocukların sadece yüzde 25'i okula kaydolduÄŸu anlatılıyor. Yani Türkiye'deki Suriyeli çocukların üçte ikiden fazlası örgün eÄŸitim almıyor.

Çatışmalardan önce Suriye'de ilkokula kayıt oranı yüzde 99, ortaokula kayıt oranı ise yüzde 82'ydi. Bugün, UNICEF'in tahminlerine göre, ülke içinde ve dışında yaklaşık 3 milyon Suriyeli çocuk okula gidemiyor.

Raporda, Türkiye’nin 2011 yılından bu yana Suriye mülteci krizi için 7 milyar Dolardan fazla, Suriyeli mültecilerin eÄŸitimi için de sadece 2014-2015 eÄŸitim yılında 252 milyon Dolar harcadığı ifade ediliyor. Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü, Türkiye hükümetiin eÄŸitime eriÅŸimin artması için yapması gerekenleri ÅŸöyle sıralıyor:

"Türkiye hükümeti, Suriyeli çocukların devlet okulu sistemine eriÅŸimini garanti altına alan ulusal düzenlemeye tüm illerde ve devlet okullarında uyulmasını saÄŸlamalı, öÄŸrencilere dil desteÄŸi, öÄŸretmenlere mülteci çocukların eÄŸitimine özel zorluklarla ilgili eÄŸitim vermeli. Suriyeli mültecilerin okula kayıt yaptırma iÅŸlemleriyle ilgili doÄŸru bilgiye sahip olmalarını saÄŸlamalı. Ayrıca, mülteci çocuklar arasındaki yüksek çocuk iÅŸçiliÄŸi oranını azaltmak için, çalışma izinlerine yaygın olarak eriÅŸilmesini ve düzenli ücretli iÅŸe girme olanağı saÄŸlamalı."