Arjantin'de bir devrin sonu

Arjantinli seçmenler, ülkedeki derin ekonomik kriz sonrasında 2003 yılında yönetime gelen Nestor Kirchner ve ardından devlet baÅŸkanlığı görevini devralan eÅŸi Cristina Fernandez de Kirchner ile 12 yıl süren "Kirchnerler dönemi"nden sonra ülkeyi 2019'a kadar yönetecek devlet baÅŸkanını seçmeye hazırlanıyor.

Kirchner, Venezuela Lideri Nicolas Maduro, Ekvator Lideri Rafael Correa, Nikaragua Lideri Daniel Ortega, Bolivya Lideri Evo Morales gibi Arjantin'in Latin Amerika'daki diÄŸer "dost ve müttefik" ülke liderlerinin yaptığı ÅŸekilde yeni bir baÅŸkanlık süreci için anayasal engelden dolayı yarışamıyor.

2011'de yapılan son seçimde yüzde 54 oy alarak ikinci kez seçilen Kirchner, Arjantin anayasasında yer alan bir devlet baÅŸkanının iki kez üst üste seçildikten sonra yeniden aday olamayacağını belirten anayasa maddesi nedeniyle bu seçimlere giremedi.

Arjantin'in eski liderlerinden Juan Domingo ve Eva Peron'un bir nevi devlet baba ve sosyal adalet anlayışını birleÅŸtiren politik mirasını sürdürmeyi amaçlayan bir siyasi hareket olan Peronizm'in, devamı konumundaki 12 yıllık "Kirchnerizm" iktidarının seçimde son bulacak olması seçimlerin önemini daha da artırıyor.

 Adaylar Scioli, Macri ve Massa

Ön seçimlerde Kirchner'in de desteÄŸiyle yüzde 40,1 oy alan Buenos Aires Eyalet Valisi Daniel Scioli'nin seçimin galibi olabilmek için pazar günü yüzde 45'in üzerinde oy alması gerekiyor.

EÄŸer muhalif adaylar karşısında bu baÅŸarıyı yakalayamazsa, Scioli'nin 22 Kasım'da düzenlenecek ikinci turda karşısında birleÅŸen bir muhalif blokla yüzleÅŸebileceÄŸi vurgulanıyor.

Ön seçimde yüzde 29,2 ile ikinci en yüksek oy oranına ulaÅŸan ve aynı zamanda baÅŸkent Buenos Aires'in Belediye BaÅŸkanlığı görevini de sürdüren Mauricio Macri, devlet baÅŸkanlığı yarışında ülkedeki iÅŸverenlerin ve ana akım medyanın desteÄŸini almış görünüyor.

Macri'nin partisinde neoliberal teknokratlar, sivil toplum liderleri ve iÅŸ dünyasından siyasete giren isimlerin yoÄŸun olması dikkati çekiyor.

Seçimlerde bir baÅŸka güçlü muhalif lider ise önseçimde yüzde 21.6 oy alan Kongre üyesi Sergio Massa olarak görünüyor.

Yıllardır Peronizm'in temsilcisi olarak ülkeyi yöneten "Kirchnerler"den memnuniyetsizliÄŸini ortaya koyan ve "Yenilikçi Cephe"den aday olan Massa, 2009 yılına kadar Kirchner hükümetlerinde görev almıştı.

Öne çıkan 3 ismin yanında, yenilikçilerin adayı Margarita Stolbizer, sol cepheden Nicolas del Cano ve Peronist adaylardan Adolfo Rodriguez Saa da 25 Ekim'deki devlet baÅŸkanlığı yarışına katılacak isimler.

Oy oranlarında büyük deÄŸiÅŸimler beklenmiyor

9 AÄŸustos'ta düzenlenen ön seçim sonuçlarının seçim tahminlerini büyük ölçüde boÅŸa çıkarmasının ardından, pazar günü yapılacak seçimlerde oy oranlarında çok küçük deÄŸiÅŸimlerin olması bekleniyor.

Seçim kampanyalarına bakıldığında Scioli, Macri ve Massa'nın, yatırım, yerli üretimin rekabet gücü ve dolar kuru konusunda aynı düÅŸünceleri paylaÅŸtığı görülüyor.

Ancak Macri'nin piyasa yanlısı radikal deÄŸiÅŸim yönelimine karşın, Scioli ve Massa'nın ticari faaliyetleri desteklerken Peronist refah ekonomisinden pek geri adım atmak istemediÄŸi görülüyor.

Scioli'nin zamana yayılmış dönüÅŸüm yanlısı tutumuna karşın, Macri, sarsıcı deÄŸiÅŸiklik planlarıyla öne çıkıyor.

'Akbaba fonları'

Pazar günü yapılacak seçimler sonrasında yeni devlet baÅŸkanının masasında çözüm bekleyen ilk konu, "akbaba fonları" olarak da nitelenen ülke borçlarının ödenmesi konusunda anlaÅŸmaya yanaÅŸmayan kreditörler sorunu olacak.

Ülke, 2001 yılındaki 95 milyar dolarlık borcunun temerrüte düÅŸmesi sonrasında, serbest yatırım fonları karşısında 10 yılı bulan bir dava süreciyle yüzleÅŸmek durumunda kaldı.

Ekonomistler bu çözülemeyen borç sorununun nedenini yüksek enflasyon, nakit rezervlerin reddi ve ekonomik büyüme yetersizliÄŸi sonrası Arjantin'i küresel ekonominin dışına itmesi olarak açıklıyor.

Ekonomi çevreleri seçimde yarışacak 3 lider arasında ön seçimlerde en fazla ikinci oyu alan Macri'nin Wall Street'in favorisi ve serbest yatırım fonları ile uzlaÅŸmaya en yakın isim olduÄŸunu belirtiyor. Macri'nin, yatırımcıları pek de memnun etmeyen Kirchner'in ekonomi politikalarına karşı reformcu tavrı ise bu algıyı güçlendiriyor

Falkland Adaları konusu

Seçimleri Macri'nin kazanması durumunda Arjantin'in Falkland Adaları'ndaki egemenlik iddiaları sürse de Ä°ngiltere ile iliÅŸkilerin bazı alanlarda ortak iÅŸbirliÄŸine gitme düzeyine gelebileceÄŸi belirtiliyor.

Ä°ngiliz yayın kuruluÅŸlarına konuÅŸan Macri'nin dış politika danışmanı Fulvio Pompeo, Kirchner'in kabinesindeki "Falkland Adalarından Sorumlu Bakan" pozisyonuna Macri'nin olası kabinesinde gerek duyulmayacağını ifade etti. Pompeo, dışiÅŸleri bakanının bu konuda yeterli olduÄŸunu söyledi.

Seçilmesi halinde Scioli'nin Falkland Adaları konusunda Kirchner dönemi politikaları sürdüreceÄŸi kaydediliyor.

İlk kez Peronizm dışında bir siyasi iktidar ihtimali

Arjantin'in en saygın ve bağımsız gazetecilerinden Nestor Castro seçimlere yönelik olarak AA muhabirine yaptığı deÄŸerlendirmelerde, yıllardır "Peronize" olmuÅŸ siyasetin renginin deÄŸiÅŸmesi için bir ihtimalin ortaya çıktığını belirterek, ilk defa siyasi yapıda Peronist olmayan bir partinin hükümete gelebilme ihtimalinin oluÅŸtuÄŸunu ifade etti.

Arjantin'de iktidarın el deÄŸiÅŸtirmesi durumunda Kirchnerizm'in iliÅŸki kurmayı reddettiÄŸi dünya siyasetindeki anahtar ülkelerle açık bir iletiÅŸimin baÅŸlayabileceÄŸini söyledi.

Castro, Kirchner döneminde en iyi dış politikanın ABD ve Ä°ngiltere'nin karşısında durmak olarak algılandığını vurguladı.

Scioli'nin, Kirchner'in yerinde emanetçi bir lider olacağı tartışmalarına da deÄŸinen Castro, Scioli'nin seçildiÄŸi takdirde gücü tümüyle eline alıp, 8 yıl boyunca yönetimde kalmak isteyeceÄŸini söyledi.

Ayrıca Castro, Kirchner'in yeniden iktidara dönebilmesinin tek yolunun ise önümüzdeki seçimleri muhalif bir liderin kazanmasının olduÄŸunu kaydetti.

Arjantin halkı 25 Ekim'de yapılacak federal seçimlerle devlet baÅŸkanlığının yanı sıra 8 eyaletten 24 senatör ile 23 eyaletten 130 milletvekilinin seçimi için sandık başına gidecek.

Kaynak: AA, AFP