BM'den veto hakkı kısıtlansın tasarısı

Önemli küresel sorunlarda BM Güvenlik Konseyi'nin gerekli önlemleri almada baÅŸarısız olması üzerine bazı ülkeler konseydeki tıkanıklığı aÅŸmak için çeÅŸitli kampanyalar düzenliyor. Suriye krizinde konseyin daimi üyesi Rusya'nın Esed'e olan desteÄŸi, Filistin konusunda ise bir diÄŸer daimi üye ABD'nin tutumu bu kampanyaların gerekçesini oluÅŸturuyor.

LihtenÅŸtayn'ın öncülüÄŸünde baÅŸlatılan giriÅŸimde üyeler, BM Güvenlik Konseyi'ne muhtemel üyelikleri durumunda nasıl davranacaklarına iliÅŸkin taahhütte bulunuyor. Belgeyi halen konseye geçici üye olan 9 ülke ile daimi üyeler Ä°ngiltere ve Fransa da imzaladı.

Belgede birçok Batılı ülke ile Türkiye'nin yanı sıra BM'de daimi gözlemci statüsünde bulunan Filistin'in de imzası bulunuyor.

Belgede uluslararası barış ve güvenliÄŸi saÄŸlama sorumluluÄŸunun BM Güvenlik Konseyi'nde olduÄŸu vurgulanarak, konseyin soykırım, savaÅŸ suçu ve insanlığa karşı iÅŸlenen suçların önlenmesi ya da sonlandırılması görevi olduÄŸuna iÅŸaret edildi.

ZAMANINDA VE KARARLI ÖNLEM ALINACAK

Konseye halen üye olanların ve ileride üye olacakların uymayı taahhüt ettiÄŸi "Code of conduct" belgesi beÅŸ maddeden oluÅŸuyor. Metinde konseyde söz konusu suçların engellenmesi için "zamanında ve kararlı" ÅŸekilde hareket edileceÄŸi ve bu amaçla konseye getirilen muteber karar tasarılarının veto edilmeyeceÄŸi ya da aleyhte oy kullanılmayacağı konusunda imzacı ülkeler söz veriyor.

104 ülkenin bu konuda destek vermesine karşın konseyde veto yetkisi olan ABD, Rusya ve Çin metne imza atmış deÄŸil.

LihtenÅŸtayn'ın BM Daimi Temsilcisi Christian Wenaweser, AA muhabirinin sorusu üzerine yaptığı açıklamada, ABD ve Rusya ile bu konuda görüÅŸmelerini sürdürdüklerini söyledi.

Bu ülkelerin böyle bir giriÅŸimi "niçin desteklemediklerine" iliÅŸkin sorulara anlamlı bir cevap veremediklerini ama belgeyi de imzalamadıklarını belirten Wenaweser, 193 BM üyesinin yarıdan fazlasının inisiyatifi desteklediÄŸini, bu sayının artmasının ABD ve Rusya için de baskı unsuru olacağını vurguladı.

Wenaweser, belgenin yasal bir baÄŸlayıcılığı olmayacağını ancak imzacı ülkelerden sözlerine uymalarını bekleyeceklerini ifade etti.

BM Güvenlik Konseyi'nde tıkanıklığın giderilmesi konusundaki baÅŸka bir çalışmaya ise Fransa ve Meksika öncülük ediyor. Bu giriÅŸimde ise doÄŸrudan veto yetkisi olan beÅŸ üye hedef alınarak bu ülkelerden savaÅŸ suçları ve soykırım benzeri durumlarda konseyde veto yetkisinin gönüllü olarak kullanılmayacağının taahhüt edilmesi isteniyor.

BM'nin temel karar organı 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi'nde ABD, Rusya, Çin, Fransa ve Ä°ngiltere'nin veto yetkisi bulunması, birçok krizde BM'nin çözüm bulmasını engelliyor.

Rusya'nın Suriye konusunda 4 tasarıyı veto etmesi ve birçok tasarıyı da konseye gelmeden engellemesi krize çözüm bulunmasını engelliyor. Filistin konusunda da ABD'nin Ä°srail'in kabul etmeyeceÄŸi her tasarıyı veto etmesi neredeyse BM ile yaşıt bu sorunun çözülmesinde de kuruluÅŸu devre dışı bırakıyor.