'Vekalet savaşı'ndan açık tehdide

Suudi Arabistan'da hacıların Mina'da ÅŸeytan taÅŸlaması sırasında meydana gelen izdihamda çoÄŸu Ä°ranlı yüzlerce kiÅŸinin hayatını kaybetmesinin ardından Tahran-Riyad iliÅŸkilerindeki gerilim, "askeri güç" tehditleriyle zirveye çıktı. Ä°ran cephesinden Riyad'a yöneltilen eÅŸi görülmemiÅŸ tehditler, iki ülke arasında bugüne kadar vekalet savaÅŸları görünümünde seyreden mücadelenin, "sıcak ve doÄŸrudan bir çatışmaya" dönüÅŸebileceÄŸi endiÅŸelerine yol açtı.

Ä°ran'ın askeri saldırı tehditleriyle zirveye çıkan Tahran-Riyad gerilimini AA'ya deÄŸerlendiren Ä°ranlı uzmanlardan emekli asker ve akademisyen Ahmed Ä°brahimi, Ä°ran'ın tehditlerinin "caydırma" amaçlı olduÄŸunu belirtti.

Tahran'ın hedefinin, Suudi Arabistan'ın bölgedeki etkinliÄŸini engellemek olduÄŸunu savunan Ä°brahimi, Ä°ran'a ait olduÄŸu ve Yemen'e silah taşıdığı söylenen bir tekneye el konulması, Ä°ran uçaklarının Yemen'e iniÅŸinin Suudi öncülüÄŸündeki koalisyon tarafından engellenmesi, Ä°ran Büyükelçisi'nin Bahreyn'den sınır dışı edilmesi ve Kuveyt'te Ä°ran'la iliÅŸkileri olduÄŸu belirtilen bazı kiÅŸilerin gözaltına alınması gibi sebeplerle kızgın olan Tahran'ın, Mina'daki olayı bir bahane olarak kullanıp tepkisini ortaya koyduÄŸunu savundu.

Ä°ran'ın daha önce de "Suudi yönetiminin Yemen'de geri adım atmaması halinde karşılık vereceÄŸi tehdidinde bulunduÄŸunu ancak bu yönde bir adım atmadığını" hatırlatan Ä°brahimi, "Ä°ran'ın, Arap ülkelerinin Yemen'e saldırısından bu yana bölgedeki hegemonyası sürekli geriledi. Bu süreçte Irak, Bahreyn, Yemen ve Lübnan'da çok ÅŸey kaybettiÄŸini hissediyor. Dolayısıyla bu türden tepkilere ihtiyacı var. Öte yandan (ABD BaÅŸkanı Barack) Obama da bu tehditler için Ä°ran'ın elini güçlendirdi" diye konuÅŸtu.

"Ä°ran'ın saldırı niyeti ve gücü yok"

Tahran Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi ve eski milletvekili Celal Celalizade de "Ä°ran'ın asla Suudi Arabistan'a yönelik bir saldırı niyeti ve gücü olmadığını" söyleyerek ÅŸöyle devam etti:

"Çünkü bu saldırı bütün Ä°slam aleminin tepkisiyle karşılaÅŸacak. Ayrıca Ä°ran, ekonomik olarak iyi durumda deÄŸil. DiÄŸer yandan böyle bir saldırı ABD ve Suudi Arabistan'ın müttefiklerini tahrik edecek. Dolayısıyla bu tehditler daha çok iç kamuoyuna yönelik açıklamalardır."

Rusya'nın bölgeye gelmesi etkili oldu

OrtadoÄŸu Uzmanı Hasan HaÅŸimiyan ise Ä°ran'ın tehditlerinin Rusya'nın önemli bir aktör olarak bölgeye girmesiyle baÄŸlantılı olduÄŸu deÄŸerlendirmesinde bulunarak, "Ä°ran, Rusya'nın arka çıkmasıyla sesini yükseltme cesareti buldu. Åžu anda hiç kimse Rusya'nın Suriye'de ne zamana kadar kalacağını bilmiyor." ifadelerini kullandı.

Hamaney "muktedir" görünmeye çalışıyor

Popüler haber sitesi "Ä°ranwire"ın yöneticisi Rıza Hakikatnejad da özellikle Hamaney tarafından Riyad'a yöneltilen tehditlerin "iç siyasetle" ilgili olduÄŸunu savundu. Dini lider Hamaney'in, Batı ile varılan nükleer anlaÅŸmayla ilgili tavrını net olarak koymaması ve müzakerelerin baÅŸka alanları da içerecek ÅŸekilde geniÅŸleyebileceÄŸi ihtimalinin Hizbullah'ı rahatsız ettiÄŸini söyleyen Hakikatnejad, Suudi Arabistan karşısında "muktedir" bir tavır alarak kendi konumunu güçlendirmeye çalıştığını kaydetti.

"Kayıp Ä°ranlı yetkililer gözaltında" iddiası

Mina'da hayatlarını kaybeden Ä°ranlı hacıların cenazelerinin ülkelerine gönderilmesine karşın Tahran-Riyad hattındaki gerilimin, hac için bu ülkede bulunan baÅŸta Ruknabadi ve Fuladger olmak üzere üst düzey yetkililerin akıbetlerine dair belirsizlik nedeniyle yakın dönemde yatışması muhtemel görülmüyor.

Kanun gazetesi ve diÄŸer basın organlarında, Ä°ranlı yetkililerin Suudi yönetimiyle Ä°srail arasındaki iÅŸ birliÄŸiyle gözaltına alınmış olabileceÄŸi iddiaları ileri sürülürken, kayıp Ä°ranlılarla ilgili soruÅŸturma dosyasının Ä°ran Ä°stihbarat Bakanlığına devredilmesi de hükümetin aynı yönde görüÅŸe sahip olduÄŸu ÅŸeklinde deÄŸerlendiriliyor.

Öte yandan Suudi yönetiminin Mina faciasıyla ilgili soruÅŸturma raporunun da yeni bir krize yol açabileceÄŸi belirtiliyor. Son günlerde sosyal medyada yer alan mesajlarda, Riyad'ın söz konusu raporu önümüzdeki günlerde kamuoyuna açıklayacağı, raporda faciadan Ä°ranlıların sorumlu tutulduÄŸu, Ä°ranlı yetkililerin sahte pasaportlarla ülkeye girdikleri gibi bazı suçlamaların yer alacağı öne sürülmüÅŸtü.