İran Parlamentosu'ndan nükleer anlaşmaya onay

Ä°ran Parlamentosu, hükümetin P5+1 ülkeleri ile yaptığı nükleer anlaÅŸmayı onayladı. Ä°ran resmi devlet ajansı IRNA, anlaÅŸmaya 'evet' oyu veren parlamenter sayısının 161 olduÄŸunu açıkladı. Ä°ran Meclisi'nde 290 sandalye bulunuyor. IRNA, haberinde, uluslararası gözlemcilerin Ä°ran'ın askeri tesislerine kısıtlı bir giriÅŸ hakkı olduÄŸunu vurguladı. Ä°ran ve batı arasında Temmuz ayında varılan anlaÅŸmaya göre BirleÅŸmiÅŸ Milletler müfettiÅŸleri, haklı gerekçeler gösterme koÅŸuluyla Ä°ran'da askeri tesislere girebilecek. Bunun karşılığında Ä°ran'a uygulanan yaptırımlar kalkacak. Ä°ran anlaÅŸma koÅŸullarını 65 gün içinde yerine getirmezse, yaptırımlar yeniden yürürlüÄŸe girecek.

AnlaÅŸmayla birlikte BMGK'nın uyguladığı ticari yaptırımlar ile nükleer enerji alanında faaliyet gösteren özel ve tüzel kiÅŸilerin seyahat yasağı kalkacak. ABD ve AB'nin yaptırımlarının kaldırılmasının yolu, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) olumlu raporundan sonra açılacak.

 

 

Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) olarak adlandırılan koÅŸullara göre Ä°ran, gelecek 10 yıl boyunca nükleer AR-GE çalışmalarına devam edebilecek ancak 15 yıl boyunca elindeki uranyumu kritik seviye olan yüzde 3,67'nin üzerinde zenginleÅŸtiremeyecek.

Çalışır durumdaki santrifüj sayısı 10 yıllığına üçte iki oranında azalarak 6 bin civarına inecek ancak bunların sadece 5 bini zenginleÅŸtirme iÅŸleminde kullanılabilecek.

ZenginleÅŸtirme iÅŸleminde sadece düÅŸük verimli eski nesil santrifüjleri kullanılacak. Santrifüjlerle ilgili araÅŸtırmalar da denetime tabi tutulacak.

Ä°ran gelecek 15 yıl süresince yeni uranyum zenginleÅŸtirme tesisi ya da ağır su reaktörü inÅŸa edemeyecek. Süreci UAEA denetleyecek.

Ä°ran 10 bin kilogram olan zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum stokunu 300 kilograma indirerek 15 yıl süreyle bu miktarda tutacak.

Fordo nükleer tesisinde 15 yıl süreyle santrifüj ve fisil madde bulunduramayacak olan Ä°ran bilimsel deney yapabilecek. Arak ağır su reaktörü UAEA denetçileri nezaretinde hafif su reaktörüne çevrilecek.

Kaynak: Al Jazeera, Reuters