Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) ve BeÅŸÅŸar Esed rejimine karşı savaÅŸan Nusra Cephesi dışındaki en büyük 66 silahlı grup, ÅŸimdiye kadarki en geniÅŸ tabanlı toplantıyla, BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın beÅŸ yıldır süren krizin siyasi çözümü için taraflara sunduÄŸu planı deÄŸerlendirdi.

Ä°stanbul’da hafta başında gizlice bir araya gelen Suriyeli silahlı grup temsilcileri, daha sonra SMDK heyeti ile ortak bir tavır belirlemek için toplantılar yaptı. Üç günlük çalışmanın sonunda yayınlanan on maddelik bildiriye göre Suriyeli muhalifler, Mistura planının ÅŸimdiki haliyle pratikte uygulanamaz olduÄŸunu savundu.

Yapılan yazılı açıklamada, toplantıya katılan tüm muhalif grupların Esed’in geçiÅŸ sürecinde ve ülkenin kaderinde kesinlikle yer almaması konusunda hemfikir olduÄŸunun altı çizildi.

Muhalifler, Mistura planında kurulması ön görülen çalışma grubunda yer alacak üyelerin belirlenmesi konusunda net tanımlamalar yapılmamasının, Esed ve destekçilerinin yeniden sürece dahil edilme riskini taşıdığını savundu.

"Esed’i gayri meÅŸru yapan 5 neden"

Muhalifler yaptıkları ortak açılamayla, Esedi ve destekçilerini neden istemediklerini beÅŸ sebeple açıkladı:

  • Esed’in iktidara seçimle deÄŸil yönetimin babadan oÄŸula geçmesiyle gelmiÅŸ olması.
  • Suriye halkının daha fazla demokrasi talebiyle baÅŸlattığı barışçıl gösterilere Esed ve Baas rejiminin kimyasal silahların kullanımına varıncaya kadar, ÅŸiddetin dozunu artırarak, cinayetler iÅŸleyerek müdahale etmiÅŸ olması.
  • Siyasi çözüm, alınan ateÅŸkes kararlarına uyma ve insani konularda uluslararası iradeyle iÅŸbirliÄŸi konularında sabıkalı olarak nitelenen Esed’e halkın güveninin kalmamış olması.
  • IŞİD'e karşı Esed’in askeri bir varlık göstermemiÅŸ olması. Örgüt ile rejim arasında iÅŸbirliÄŸi olması ve örgütün kuruluÅŸunda Suriye muhaberatının katkısı.
  • Esed’in ülke kapılarını yabancı mezhepçi milis güçlere açarak Suriye’yi mezhep savaÅŸlarına sürüklemesi. Bu nedenle de Esed ve yandaÅŸlarının ülkeyi birleÅŸtirme çalışmalarına katılmasının anlamsız olması.

Uluslararası güçlere güvensizlik

Yapılan açıklamada, beÅŸ yıldır Ä°ran’ın askeri, Rusya’nın siyasi desteÄŸi ile "Suriye halkının katledildiÄŸini" savunan muhalifler, bu duruma seyirci kalan uluslararası camiaya karşı güvenlerini yitirdiklerini vurguladı. “Uluslararası güçlere güvenini yitiren halkımızın kızgınlığını gidermek ve güvenini yeniden kazanmak için somut adımlar atılmalıdır” denilen ortak açıklamada, "BeÅŸÅŸar Esed ve adamlarının siyasi çözümde hiçbir rol almayacağını duyurmanın, ilk adım olarak etkili olabileceÄŸi" belirtildi.

Rusya’ya sert mesaj

Rusya’nın Suriye’de baÅŸlattığı hava operasyonları da muhaliflerin gündemindeydi. Yapılan açıklamada, Rus hava saldırılarının Moskova’yı Esed yönetiminin suçlarına ortak ettiÄŸi ve iki ülke halkları arasındaki iliÅŸkilerin bu olayla, dönüÅŸü olmayan bir yola girdiÄŸi savunuldu. Muhalifler, siyasi çözümün konuÅŸulduÄŸu bir dönemde meydana gelen askeri müdahaleyle Rusya’nın saygın ve tarafsız bir ülke olmadığını, aksine, "katil rejimin müttefiki olduÄŸunu" açıkça ortaya koyduÄŸunu savundu.

Mistura planının içeriÄŸi

Al Jazeera, Suriye’de beÅŸ yıldan bu yana devam eden savaşı sona erdirmek için BM Özel Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura’nın ilgili taraflara sunduÄŸu planın detaylarına ulaÅŸmıştı.

Plan, 2012’de kabul edilen Cenevre Bildirgesi’nin uygulamalı yol haritası niteliÄŸinde. Plana göre rejim, muhalifler ve STK temsilcilerinin içinde olacağı tam yetkili geçici bir heyet kurulacak. Bu heyet, yürütme görevi görecek, ordu ve emniyet kurumlarını yönetecek, Ortak Askeri Konseyi’ni denetleyebilecek.

Mistura'nın önerilerine göre Esed, sembolik yetkilerle cumhurbaÅŸkanlığı görevine devam edebilir.