Yurtdışında sandık 8 Ekim'de kuruluyor

1 Kasım öncesi partilerin bir gözü de yine yurtdışından gelen oylarda olacak. CHP lideri Kemal KılıçdaroÄŸlu, perÅŸembe günü Fransa'nın Lyon kentinde Türk toplumunu temsil eden sivil toplum örgütleriyle bir araya geldi. BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu da cumartesi günü Almanya'da olacak. Düsseldorf 'ta Avrupa'daki Türklerle buluÅŸacak. 

7 Haziran seçimlerinde yurtdışındaki 2 milyon 867 bin 658 kayıtlı seçmenden 1 milyon 56 bin 78’i yani yüzde 36’sı oy kullandı. 1 Kasım seçimlerinde yurtdışı seçmenlerin sayısında 28 bin 227 kiÅŸilik artış oldu. 7 Haziran seçimlerinde yurt dışı oylarından en kazançlı çıkan parti AK Parti’ydi. AK Parti yurtdışı oylar sayesinde 2 milletvekili kazandı. Yurtdışı oylarından kazançlı çıkan bir diÄŸer partiyse HDP. Yurtdışı oyların eklenmesinin ardından MHP iki milletvekili kaybetti. 

7 Haziran seçimlerinde yurtdışı oylar nedeniyle üç ilden çıkan milletvekili sayıları deÄŸiÅŸti. Yurtdışı oylar eklenmeden önce Amasya’da AKP, CHP ve MHP birer milletvekili çıkarmıştı. Yurtdışı oylar eklenince MHP’ye giden bir milletvekili AKP’ye geçti.

Ä°zmir 2. Bölge’de, CHP 7 milletvekili çıkarmışken yurtdışı oylar eklenince CHP bir milletvekili kaybetti. Kazanan AK Parti oldu.

Son olarak Kocaeli’nde seçim bölgesindeki oylar sayıldığında AK Parti 6, CHP 3, MHP 2 milletvekili çıkarmıştı. Yurtdışı oylar eklenince milletvekili çıkaramayan HDP, MHP’nin bir milletvekilini kendi hanesine yazdırdı.

Yurtdışı oyları nasıl ekleniyor?

Yurtdışı oylarının dağıtımı biraz karışık bir hesaplama içeriyor. Oy dağılımının ilk aÅŸamasında, yurtdışından gelen bütün oylar, partilerin aldıkları Türkiye geneli oyların üzerine ekleniyor. Bu ÅŸekilde partinin Türkiye geneli oyu ortaya çıkıyor. Oyların illere dağıtımındaysa biraz karışık bir sistem var.

Sistem yurtdışında kullanılan oyun Türkiye’de kullanılan oya bölünmesinden elde edilen bir katsayı üzerinden yürüyor. Åžöyle bir örnek vermek mümkün:

Yurtdışında toplam 2 milyon, yurtiçindeyse 40 milyon oy kullanıldığını varsayalım. 2 milyonun 40 milyona bölünmesi ile 0.05 katsayısı elde ediliyor. Bu katsayının her seçim bölgesine uygulanması örneÄŸini de Adana seçim bölgesi üzerinden tanımlayalım. Ä°lk olarak Adana’da kullanılan oy sayısını bu katsayı ile çarpıyoruz. Adana’da kullanılan oy sayısının 1 milyon olduÄŸunu varsayalım. Çarpım sonucu elde edilen rakam Adana’ya eklenecek yurtdışı oy sayısını gösteriyor. 1 milyon ile 0.05’i çarpınca 50 bin rakamını buluyoruz. Åžimdi sıra geldi bu 50 bin oyun dağıtımına. 50 bin oyun dağıtımı ise o bölgede seçime katılan partilerin aldıkları oy oranlarına göre dağıtılıyor. ÖrneÄŸin Adana’da AKP yüzde 50 oy aldıysa 50 bin rakamının yüzde 50’si yani 25 bin oy direkt AK Parti’nin oyu olarak ekleniyor. DiÄŸer partiler de aldıkları oy oranlarına göre 50 binden paylarını alıyor.       

Sandık kurulacak yerler ve süreleri 

Yurtdışında oy verme işlemi 8 Ekim'de başlayacak, 25 Ekim'de sona erecek.

Yurtdışındaki seçmenin oy kullanacağı ülkelerden Almanya'da 13, ABD'de 7, Fransa'da 6, Rusya, Çin ve Yunanistan'da 4, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bulgaristan, Ä°sviçre, Ä°ran, Kazakistan'da 3 temsilcilikte oy verilebilecek.

Yurtdışında oy kullanma süreleri ÅŸöyle:

• Almanya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, Ä°sviçre, KKTC'de 8-25 Ekim'de 18 gün
• Avustralya'da 16-25 Ekim 10 gün
• ABD'de 17-25 Ekim'de 9 gün
• Norveç'te 19-25 Ekim'de 7 gün
• Hollanda'da 21-25 Ekim'de 5 gün
• BirleÅŸik Krallık ve Romanya'da 22-25 Ekim 4 gün
• Bulgaristan, Ä°talya, Kanada, Suudi Arabistan ve Türkmenistan'da 23-25 Ekim 3 gün
• BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Bosna Hersek, Cezayir, Ä°srail, Ä°sveç, Kazakistan, Kırgızistan, Makedonya, Rusya ve Yunanistan'da 24-25 Ekim'de 2 gün
• Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Çek Cumhuriyeti, Çin, Finlandiya, Güney Afrika, Gürcistan, Ä°ran, Ä°rlanda, Ä°spanya, Japonya, Katar, Kosova, Kuveyt, Lübnan, Macaristan, Mısır, Özbekistan, Polonya, Sudan, Tayland, Ukrayna, Umman, Ürdün ve Yeni Zelanda'da 25 Ekim'de 1 gün

Kaynak: Al Jazeera ve AA