Obama-Putin zirvesinde 'Esed' çatlağı

New York’ta 70. Kez düzenlenen BirleÅŸmiÅŸ Milletler Genel Kurulu sırasında ikili görüÅŸme yapan ABD BaÅŸkanı Obama ve Rusya Devlet BaÅŸkanı Putin, Suriye ve Ukrayna’yı konuÅŸtu. Bir buçuk saat süren görüÅŸmeden Esed konusunda fikir ayrılığı çıktı.

Ä°ki liderin görüÅŸmesinin ardından Al Jazeera’ye bilgi veren Amerikalı bir diplomat, iki liderin Suriye’de siyasi bir geçiÅŸ dönemi olması gerektiÄŸi konusunda uzlaÅŸtıkları, ancak bu süreçte Esed’in rolünün ne olacağı konusundaki fikir ayrılığının devam ettiÄŸini söyledi. GeçiÅŸ sürecinden çıkacak sonuçla ilgili iki taraf farklı düÅŸüncelere sahip.

Ä°smini vermek istemeyen diplomata göre, Putin görüÅŸmede Esed’in geçiÅŸ sürecinde olması gerektiÄŸi fikrini tekrarladı, ‘Esed’in teröristlere karşı bir siper olabileceÄŸini’ söyledi. Amerika tarafı ise ‘Esed’in Suriye’deki ateÅŸin yanmaya devam etmesine yol açan kiÅŸi’ olduÄŸu görüÅŸünü korudu.

Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığını artırması konusu da görüÅŸmede gündeme geldi. GörüÅŸmenin ardından Amerikalı yetkililer ÅŸu yorumu yaptı:

“Rusya askeri gücünü sadece IŞİD’le savaÅŸmak için kullanırsa sorun olmaz. Ancak Esed’in kendi halkıyla savaşında onu güçlendirmek için kullanırsa o zaman olumsuz sonuçları olur. Amaçları bizim açımızdan açık. Amaçları IŞİD’in peÅŸinden gitmek ve hükümeti desteklemek.”

Putin de görüÅŸmenin ardıdan Rus basınına yaptığı açıkamada, “Teröristlerle, IŞİD’le sahada savaÅŸan, mücadele edenleri desteklemek için gerçekte daha fazla ne yapacağımız üzerine kafa yoruyoruz.” dedi.

Rusya kara birliklerini ‘ihtimal dışı’ tutmuyor

ABD’li kaynakların verdiÄŸi bilgiye göre Putin görüÅŸmede IŞİD’e karşı hava saldırılarına katılabileceklerini söyledi. Karadan birlik göndermeyi ise ÅŸimdilik düÅŸünmediklerini ancak hiçbir ÅŸeyi ihtimal dışı tutmadıklarını belirtti.

GörüÅŸmenin ardından Rus basınına konuÅŸan Putin görüÅŸmelerin ‘çok iyi, dürüst ve pratik’ olduÄŸunu söyledi. ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry de görüÅŸmelerin ‘yapıcı geçtiÄŸini’ ifade etti.

Rusya bir süredir Esed’in de IŞİD karşıtı koalisyona katılması gerektiÄŸini söylerken, ABD bunu reddediyor. Obama, Putin ile görüÅŸmesi öncesi BM Genel Kurulu’na hitaben yaptığı konuÅŸmada da “Halkına bomba yaÄŸdıran tiran” olarak tanımladığı Esed’in Suriye yönetiminden gitmesi gerektiÄŸini söylemiÅŸti. “Esed’den uzak yeni bir liderliÄŸe yönelik kontrollü bir geçiÅŸ süreci yaÅŸanmalı." demiÅŸti.

Rus lider ise yine görüÅŸme öncesi genel kurula hitaben yaptığı konuÅŸmada “Suriye ordusu ile iÅŸbirliÄŸi yapmayı reddetmek hatadır. Suriye’de Esed hükümeti ve Kürt milisler dışında kimse IŞİD’le gerçek anlamda mücadele etmiyor.” dedi.

Askeri alanda iÅŸbirliÄŸine devam

ABD’li yetkililerin verdiÄŸi bilgiye göre liderler, iki ülkenin ordusunun askerlerinin çatışmasına engel olmak için koordinasyona devam etmesi gerektiÄŸi konusunda uzlaÅŸtı.

Rusya’nın Suriye’de askeri varlığını artırmasının ve ülkedeki üslerini güçlendirmesinin ardından Eylül başında Obama, Esed rejimine destek verdiÄŸi gerekçesiyle Rusya’yı eleÅŸtirmiÅŸti. ABD DışiÅŸleri Bakanı Kerry Rus mevkidaşı Lavrov’u arayarak bilgi istemiÅŸ, Lavrov Rus ve ABD askerinin irtibat halinde olması gerektiÄŸini belirtmiÅŸti.

18 Eylül’de ABD Savunma Bakanı Carter, Rus mevkidaşı Sergey Åžoygu ile telefonda bir saatlik bir görüÅŸme yaptı. Ä°ki bakan, ‘terörizmle mücadelede çok taraflı çabaların koordine edilmesine’ karar verdi. Sahada askeri iÅŸbirliÄŸi için görüÅŸmeye devam kararı alındığı belirtildi.

Kaynak: Al Jazeera