'OrtadoÄŸu'da kaosun nedeni ABD'

Üç Oscarlı Amerikan yönetmen Oliver Stone, yeni televizyon dizisinde ABD'nin eski baÅŸkanı John F. Kennedy'ye suikast, Vietnam Savaşı ve 11 Eylül saldırılarının anlatılmayan, gün yüzüne çıkmamış ayrıntılarına ışık tutmaya çalışıyor.

Ünlü yönetmen ‘ABD’nin anlatılmayan tarihi’ adlı dizi için yaptığı araÅŸtırmalarda kendisini en çok da ABD’nin OrtadoÄŸu’daki istismarlarının ÅŸaşırttığını söyledi.

Middle East Eye haber ve analiz sitesine konuÅŸan Stone, “Anlatılmayan tarihe çalışırken bir nokta beni çok etkiledi: OrtadoÄŸu’daki müdahalelerimiz… Çok menfur bir müdahale” dedi.

Stone, Washington’ın OrtadoÄŸu’daki geliÅŸmelerdeki parmağının izini takip ederken 1930’lu yıllara kadar gidiyor. Stone’a göre bu müdahale eski baÅŸkan George H. W. Bush’un döneminde zirveye çıkıyor.

Irak Devlet BaÅŸkanı Saddam Hüseyin’in Kuveyt’i iÅŸgal etmesinin ardından Bush’un bölgeye yüz binlerce asker gönderdiÄŸini anımsatan Stone, “Sovyetler çökmüÅŸtü ve bölge tek bir süper güce kalmıştı. Bir daha oradan çıkamadık. Bir kere girdik, sonsuza dek kaldık” diye konuÅŸtu.
Stone, “Tüm bölgeyi istikrarsızlaÅŸtırdık. Kaos yarattık ve sonra kendi yarattığımız kaos için IŞİD’i suçladık” dedi.

Stone, dizi ve kitabın araÅŸtırma ve yazım aÅŸamasında Amerikan Üniversitesi öÄŸretim görevlilerinden Peter Kuznick ile birlikte çalıştı. Kuznick, ABD'nin Japonya'ya düzenlediÄŸi, Ä°kinci Dünya Savaşı'nı sona erdiren nükleer saldırılar konusunda uzman bir isim.

 'Bizim petrolümüzün onların çölünün altında ne iÅŸi var? '

Middle East Eye'a verdiÄŸi röportajda Kuznick, "Hepsinin sebebi petrol. 'Bizim petrolümüzün onların çölünün altında ne iÅŸi var?' diye bir tampon yazısı vardı, hatırlarsınız" dedi.  
ABD'nin Suudi Arabistan ile olan ittifakının, 1953 yılında dönemin Ä°ran baÅŸbakanı Muhammed Musaddık'a karşı düzenlenen CIA destekli darbenin ve 1980'lerde Afganistan'da Sovyet karşıtı dinci militanlara arka çıkılmasının altında Washington'ın petrol açlığı yatıyor. 

"Önce bu karışıklıkları yaratıyoruz, sonra da çözmek için büyük bir askeri planımız oluyor. Ve o askeri çözümler iÅŸe yaramıyor" diyor Kuznick.
Stone ve Kuznick'in bu görüÅŸleri, Kahire, Moskova ya da Paris sokaklarındaki insanları ÅŸaşırtacak cinsten deÄŸil.

Fakat ABD için sıra dışı açıklamalar. Stone'un tabiriyle 'Amerikalılar bir balonun içinde yaşıyor' ve ABD'yi dünyada istikrarın direÄŸi ve iyilik adına çalışan bir güç ÅŸeklinde resmeden eÄŸitim sisteminin, siyasetçilerin ve medyanın verdiÄŸi bilgilere inanıyor.

'Bir kozanın içinde yaşıyorsunuz'

Eski baÅŸkanlardan Ronald Reagan'ın Amerika'yı "bir tepenin üzerinde parlayan bir ÅŸehir" olarak tasvir etmesi, bu durumun en meÅŸhur örneklerinden biri.  "Amerikalı olmak çok rahatlatıcı bir ÅŸey" diyen Stone, sözlerine ÅŸöyle devam etti:

"Güvende ve maddi bir refah içinde olduÄŸunuz ve Rusya'dan Çin'e, Ä°ran'dan Kuzey Kore'ye her yerde düÅŸmanlarınız olduÄŸu hissine kapılıyorsunuz. Bir kozanın içinde yaşıyorsunuz. Ä°ki okyanusa kıyısı olan büyük bir ülkeniz var, ama hep tehdit altındasınız."

Stone bunu gayet iyi anladığını, çünkü kendisinin de aynısını yaÅŸadığını ifade ediyor. Cumhuriyetçi borsa simsarı Louis Stone'un oÄŸlu olarak New York'ta büyüyen Stone, hep yaratıcı biri olmuÅŸ. Çocukken ailesini eÄŸlendirmek için kısa oyunlar yazıyormuÅŸ. Ancak okuldaki öÄŸretmenlerinin anlattığı o ÅŸiÅŸirme tarihi hiç sorgulamamış.  

"Hikâyenin sadece Amerikan istisnacılığını vurgulayan, yani Amerika'yı dünyaya karşı fedakâr ve faydalı bir ülke olarak gösteren kısmını almıştım" diyor ünlü yönetmen.
1967 yılında orduya gönüllü yazılarak Vietnam'da görev yapan Stone, iki kez yaralandı ve kahramanlığından dolayı Bronz Yıldız niÅŸanı, hizmetlerinden dolayı ise Mor Kalp niÅŸanı aldı.
Stone o döneme iliÅŸkin olarak ÅŸunları anlattı:

"Vietnam'dan döndüÄŸümde ÅŸaÅŸkındım. Orada olanlara dair tamamen kafam karışmıştı. "Fakat o laf kalabalığından, o militarist sözlerden ben de fazlasıyla nasibimi aldım."

Martin Scorsese gibi önemli isimlerden ders alma fırsatı bulduÄŸu New York Üniversitesi'nde sinemacılık okurken tarihi sorgulamaya, "ilerici tarih" üzerine kitaplar okumaya baÅŸladı.  
1980'lerde yaptığı siyasi eğilimli filmleri besleyen de bu fikirler oldu.

1986 yapımı Salvador, Orta Amerika'da 1980'lerdeki savaÅŸ ortamını konu alıyordu. Stone'un yönetmenlik kariyerinde dönüm noktası sayılan, baÅŸrolünde Charlie Sheen'in oynadığı Müfreze'de (1986) ise Vietnam'da görev yapmış genç bir askerin hikâyesi anlatılıyordu.

Stone, 1989 yapımı DoÄŸum Günü 4 Temmuz filminde de Vietnam Savaşı'nı sorgulamaya devam etti. 1991 yapımı JFK ile eski Amerikan baÅŸkanı John F. Kennedy'ye düzenlenen suikaste iliÅŸkin komplo teorilerini; Nixon (1995) ve W (2008) filmleriyle de sonraki yıllarda baÅŸkanlık koltuÄŸuna oturan Richard Nixon ve George W. Bush'u konu aldı.
Stone, NSA muhbiri Edward Snowden hakkındaki filminin gösterim tarihinin 2016'ye ertelendiÄŸini söyledi.

'Tehdidin bizzat kendisiyiz'

Stone ayrıca aralarında Kübalı devrimci lider Fidel Kastro, Ukrayna'nın devrik cumhurbaÅŸkanı Viktor Yanukoviç ve Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin'in de bulunduÄŸu, Washington'a meydan okuyan birçok yabancı devlet adamıyla da röportaj yaptı.
On bölümlük bir belgesel dizisi ve 750 sayfalık bir kitaptan oluÅŸan Amerika'nın Anlatılmayan Tarihi, Amerikalılara, Ä°kinci Dünya Savaşı ve SoÄŸuk SavaÅŸ'tan günümüze kadar olan Amerikan tarihine dair alternatif bir bakış açısı sunuyor. 

Amerikalı öÄŸrencileri yanlış yönlendirerek iÅŸlenen "eÄŸitim suçuna" karşı koymak istediÄŸini belirten Stone, ÅŸöyle diyor:

"Amerikan istisnacılığı müfredatımızından çıkarılmalı. Tehdit altında deÄŸiliz. Tehdidin bizzat kendisiyiz."

Kaynak: Middle East Eye