Hopa'da bulutlar dağılırken...

Artvin’nin Hopa ilçesinde, Orman ve Su Ä°ÅŸleri Bakanı Veysel EroÄŸlu'nun ifadesiyle "son 500 yılın en ÅŸiddetli yağışları"nın neden olduÄŸu sel, dere yataklarında da taÅŸkınlara yol açtı.

Metrekareye 255 kg yağışın düÅŸtüÄŸü bölgede, heyelan sonucu sel sularına karışan tonlarca toprak, can ve mal kaybına neden oldu. Felakette 8 kiÅŸi yaÅŸamını yitirirken, sele kapılan üç kiÅŸinin aranmasına devam ediliyor.

Hopa Çayı kenarında bulunan Yoldere köyünde Kazım Gedik, heyelanla akıp gelen çamurun vurduÄŸu 50 yıllık baba evine dalgın gözlerle bakıyor. Ä°lk katı tamamen çamur altında kalan binanın ikinci katındaki duvarlar selin büyük hızla sürüklediÄŸi aÄŸaç gövdelerinin çarpmasıyla yıkıldı. Olayda Gedik’in 41 yaşındaki eÅŸi Ünsal Gedik, oÄŸlu 17 yaşındaki Erdal Eren Gedik ve yengesi 55 yaşındaki Emniyet Gedik öldü.

Evi Hopa Çayı’nı besleyen küçük akarsulardan birinin kenarında olan Kazım Gedik, olanlarla ilgili kimseyi suçlayamıyor.

“Elli yıldır burada oturuyoruz. Evin hemen yanından akan ırmağımız zaman zaman taÅŸardı. En ÅŸiddetlisinde bile su evin balkonuna kadar ulaşır, en fazla, eÅŸyalarımız ıslanırdı. Her yaz geliyoruz ve her AÄŸustos ayında bu kuvvetli yağış olur. Ama bu baÅŸka bir ÅŸey. Çamurla birlikte 20-25 kadar kızıl aÄŸaç evin üzerine akmış, böyle bir ÅŸey görmedim.”

Kazım Gedik'ün ailesinden üç kiÅŸi heyelan toprağı altında kalarak can verdi. [FotoÄŸraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]

 

Aynı köyde yaÅŸayan Åžinasi TopaloÄŸlu (68) tepeden akan sel sularının taşıdığı molozlarla örtülen yolun iÅŸ makinaları tarafından temizlenmesini izliyor: 

"1945’ten beri bu köydeyiz. Ben iki yaşındayken babamlar buraya yerleÅŸmiÅŸ. Bunca yıldır böyle bir ÅŸey yaÅŸamadık. On senede yaÄŸacak yaÄŸmur burada 20 dakikada yaÄŸdı."

Hopalılar tedirgin

Sel ve heyelan nedeniyle felaketin yaÅŸandığı bölgelerde birçok yapı hasar gördü. Çalışmalarda 6 bina yıkıldı, 17 bina ağır, 11 bina orta hasarlı, 24 binanın da boÅŸaltılması talebi yapıldı. BaÅŸbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim BaÅŸkanlığı (AFAD) ekiplerinin hasar tespit çalışmaları sürüyor. Sel felaketininin canlı tanıkları ise hala korkuyor. Dik yamaçlara ektikleri çayla geçimlerini saÄŸlayan Yoldere köyü sakinlerinden Taylan BaÅŸar onlardan biri.

"AFAD’tan yetkililer geldi ve evimizde baktılar. Evinizde hasar yok, oturabilirsiniz dediler ama biz gene de korkuyoruz. YaÄŸmur yaÄŸdığında akrabalarımızın evine gidiyoruz."

Sel nedeniyle taÅŸkınların meydana geldiÄŸi Hopa Çayı kenarındaki Hopa-Artvin yolunda yer yer hasar oluÅŸtu. [FotoÄŸraf: Can Hasasu/Al Jazeera Türk]

 

Ekipler vardiyalar halinde 24 saat çalıştı

Ä°lçe merkezinde ve köylerde felaketin yol açtığı yıkımı kaldımak için hummali bir çalışma var. Artvin Valisi Kemal Cirit, çalışmalara katılan kurum temsilcileri ile Hopa'da bir toplantı yaptı. Cirit'in verdiÄŸi bilgilere göre bin 500'e yakın iÅŸçi vardiyalı olarak aralıksız çalıştı. Çalışmalarda 500 iÅŸ makinası kullanıldı. 3 askeri helikopter daÄŸlık bölgelerde mahsur kalan 100 köylüyü kurtardı. 

Selde hasar gören elektrik nakil hatları ve trafolar nedeniyle ilçe merkezi ve köylerde iki gün boyunca tam günü bulan elektrik kesintileri yaÅŸandı. Cirit, ilçenin yüzde 98'ine yeniden elektrik verildiÄŸini, trafo arızası olan mahalleler ve iki köy dışında her yerde elektriÄŸin yeniden saÄŸlandığını söyledi. 

Bilim adamları selin sebebini ve etkilerini araştırıyor

Ä°stanbul Teknik Üniversitesi Deprem MühendisliÄŸi ve Afet Yönetim Enstitüsü'nden Prof.Dr. Abdul Hayır, Prof Dr. Ayfer Erken, Doç. Dr. Ä°brahim Demir ve Doç Dr. Mehmet Özger selden sonra felaket bölgelerinde incelemelerde bulunuyor. Ekip baÅŸkanı Prof.Dr. Abdul Hayır Hopa'nın felaketi ucuz atlattığını düÅŸünüyor.

"Felaketin birinci sebebi hiç kuÅŸkusuz yaÄŸan yağışın ÅŸiddeti. Bu miktarda ve debide akan su yıkıcı oluyor. Sel bölge halkını gece uykuda yakalasaydı ÅŸu anda çok daha fazla sayıda can kaybından söz ediyor olacaktık. Selin gün ışığında olması halkın korunaklı yerlere kaçmasına fırsat vermiÅŸtir."

Ä°stanbul Teknik Üniversitesi'nden gelen uzmanlar Hopa'da meydana gelen seli inceliyor.

[FotoÄŸraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]

Ä°TÜ'den gelen uzmanlar olayın kaçınılmaz bir doÄŸal felaket olduÄŸu konusunda hemfikir. Deprem MühendisliÄŸi ve Afet Yönetimi Enstitüsü Müdürü Hayır'a göre, çalışmalarının asıl amacı felaketin zararını arttıran insan yapısı unsurların tespit edilmesi olduÄŸunu söylüyor: 

"Dere yataklarının ıslah edilmesi gerekiyor. Bu çalışmanın da bütünleÅŸik olarak gerçekleÅŸtirilmesi ÅŸart. Denizden derenin kaynağına kadar tek bir proje yapılmalı. Her belediye kendi bölgesinde ayrı bir çalışma yapınca sistem uyumlu olmayabiliyor. Proje baÅŸtan sonra tek kalemden çıkarsa, hesaplamalar da ona göre yapılır ve felaket yaÅŸanması riski en aza indirgenir. Hazırlayacağımız raporda ulaşımdan yapılaÅŸmaya kadar birçok alanda önerilerimiz olacak."

Artvin ValiliÄŸi'nin verdiÄŸi bilgiye göre, afetle ilgili bölgenin yüzde 90'nında  çalışmalar tamamlandı. Hopa'da bin 208, Arhavi'de 216, Borçka'da da 10 afetzedenin bulunduÄŸunu belirten Artvin ValiliÄŸi, yıkılan ve risk taşıyan binalar nedeniyle evsiz kalan 114 aileye gerekli yardımların yapıldığnı duyurdu.