Dershaneler 'tarih' oluyor

EÄŸitim öÄŸretim hayatında bugünkü statüleriyle son 50 yıllık süreçte etkin bir ÅŸekilde faaliyetlerini sürdüren ve birçok kez kapatılmaları gündeme gelmesine raÄŸmen sayıları 2008-2009 eÄŸitim öÄŸretim yılında 4 bini geçen dershaneler, 1 Eylül itibarıyla "tarihe" karışacak.

AA muhabirinin derlediÄŸi bilgilere göre, dershanelerin varlığı Cumhuriyet öncesine kadar uzanıyor. Cumhuriyetin ilk yıllarında daha çok yetiÅŸkinlere yönelik kısa süreli destek niteliÄŸindeki kurslar olarak faaliyet gösteren dershanelerin hedef kitlesi, ilköÄŸretim ve ortaöÄŸretimin yaygınlaÅŸmasıyla, notları düÅŸük, bütünlemeye kalan, dışarıdan okul bitirmek isteyen ve lise bitirme veya devlet olgunluk sınavlarına hazırlanan öÄŸrencilere hitap etmeye baÅŸladı.

Bugünkü anlamıyla hukuki statülerine 1965 tarihli ve 625 sayılı, 2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel ÖÄŸretim Kurumları Kanunu ile kavuÅŸan dershaneler, özellikle 1970'lerle sayılarındaki hızlı artış nedeniyle sık sık tartışma ve eleÅŸtiri konusu oldu. Dershaneler, 1981 yılı hükümet programında da eleÅŸtirilmiÅŸ, kısa dönemde kontrol altına alınarak, uzun dönemde ise kapatılması gündeme gelmiÅŸti. Daha sonra 16 Haziran 1983 tarih ve 2843 sayılı yasayla, yeni özel dershane açılması yasaklandı. Mevcut dershanelerin ise 1 AÄŸustos 1984 tarihine kadar kapatılmasına karar verildi ancak kapatılma ile yüz yüze gelen özel dershanelerin yöneticilerinin birlikte hareket etmeleri o dönemde yeni kurulan Özal Hükümeti üzerinde etkili oldu ve özel dershanelerin faaliyetini sürdürmesini öngören 3035 sayılı yasa 11 Temmuz 1984 tarihinde kabul edildi.

ÖZEL DERSHANELERÄ°N ÖZEL OKULA DÖNÜÅžTÜRÜLMESÄ°

OrtaöÄŸretim ve yükseköÄŸretime hazırlık dershanelerinin özel okullara dönüÅŸtürülmesine iliÅŸkin hedefler, 9. Kalkınma Planı'nda (2006) ve Milli EÄŸitim Bakanlığı Stratejik Planı'nda da yer aldı. Ekonomik Kalkınma ve Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü'nün (OECD) 2007'deki temel eÄŸitim ulusal raporunda da dershanelerin özel okula dönüÅŸtürülmesi önerisi yapıldı. En son 2010'da yayınlanan MEB Strateji Planı'nda dershanelerin okula dönüÅŸümüyle ilgili arsa tahsisi, vergi muafiyeti gibi teÅŸvikleri içeren yeni mevzuat geliÅŸtirileceÄŸi ve bu doÄŸrultuda 2014 sonuna kadar özel dershanelerin yüzde 70'inin özel okula dönüÅŸtürülmesinin saÄŸlanacağı belirtilmiÅŸti.

SÜREÇTE Ä°STÄ°ÅžARELER YAPILDI

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, BaÅŸbakanlığı döneminde, 2004'te, 2008'de ve son olarak da 2012'de eÄŸitim sisteminde sorun haline gelen dershanelerin kapatılmasına iliÅŸkin açıklamalarda bulundu. ErdoÄŸan'ın 2012'de Güney Kore ziyareti sonrası "kapatılmasına" iliÅŸkin açıklamaları sonrası tekrar gündeme gelen dershanelerin durumuyla ilgili 2012'de Milli EÄŸitim Bakanlığı'nın fizibilite çalışmasında, dershanelerin yüzde 6,6'sının fiziki ÅŸartlarının özel okul olmaya uygun olduÄŸu belirlendi.

GörüÅŸ ve öneriler doÄŸrultusunda hazırlanan, Milli EÄŸitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda deÄŸiÅŸiklik yapan tasarı TBMM Genel Kurulu'nda 1 Mart 2014'te kabul edilerek yasalaÅŸtı. Kanun, 14 Mart'ta Resmi Gazete'de yayımlandı.

DERSHANELERE VERÄ°LEN SÜRE 1 EYLÜL'DE SONA ERECEK

Düzenlemeyle, Özel ÖÄŸretim Kurumları Kanunu'ndan "dershane" tanımı çıkarılarak, ortaöÄŸretime veya yükseköÄŸretime giriÅŸ sınavlarına veya bu sınavlar kapsamındaki derslere hazırlık niteliÄŸinde kurs açılması engellendi. Kanunda, dershane ve öÄŸrenci etüt merkezleri, eÄŸitim-öÄŸretim faaliyetlerine 1 Eylül 2015'e kadar devam edebileceÄŸi, 2018-2019 eÄŸitim öÄŸretim yılı sonuna kadar ise özel okullara dönüÅŸebilecekleri hükmü yer aldı.

TAKVÄ°M 2 HAZÄ°RAN'DA Ä°ÅžLEMEYE BAÅžLADI

MEB, kanunun yayımlanmasının ardından dershanelerin özel okula dönüÅŸtürülmesi sürecinde, dönüÅŸüm baÅŸvuruları için 2 Haziran 2014'ten itibaren 7 dönem belirlendi. DönüÅŸüm programına ilk dönemde, 463 dershane/etüt eÄŸitim merkezi baÅŸvuru yapmıştı. BaÅŸvuruların son dönemi ise 31 AÄŸustos Pazartesi günü sona erecek.

Bu kapsamda, 28 AÄŸustos itibarıyla, dönüÅŸüm baÅŸvuruları için verilen 14 aylık sürede, 2 bin 396 dershane dönüÅŸüm programına baÅŸvuru yaptı. Bunlardan 2 bin 217'si dönüÅŸüm programına alındı. DönüÅŸüm okulu olarak açılan bin 397 kurumdan bin 173'ü temel lise, 11'i okul öncesi kurum, 11'i ilkokul, 197'si ortaokul, 5'i Anadolu lisesi olarak faaliyetlerine devam edecek. DönüÅŸüm sürecinde 500 dershanenin kurucusu da kendiliÄŸinden dershanecilik faaliyetine son verdi.

DERSHANELERÄ°N YERÄ°NE ÖZEL ÖÄžRETÄ°M KURSLARI GETÄ°RÄ°LDÄ°

MEB, dönüÅŸüm sürecine iliÅŸkin mevzuat hazırlıklarını sürdürürken, Anayasa Mahkemesi, CHP'nin baÅŸvurusu üzerine 13 Temmuz'da, Özel EÄŸitim Kurumları Kanunundaki "dershaneler" ibaresinin yürürlükten kaldırılması, dershanelerin dönüÅŸtürülmesi ve gerekli dönüÅŸümü tamamlamayan öÄŸrenci etüt eÄŸitim merkezlerinin eÄŸitim öÄŸretim faaliyetlerinin 1 Eylül 2015'e kadar devam edebileceÄŸine iliÅŸkin hükümleri iptal etti. Gerekçeli kararın, 24 Temmuz'da Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından Bakanlık, Özel ÖÄŸretim Kurumları YönetmeliÄŸinde deÄŸiÅŸiklik için hazırlıklarına baÅŸladı. Sektör temsilcilerinin de görüÅŸleri alınarak hazırlanan yönetmelik, 8 AÄŸustos'ta Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüÄŸe girdi. YönetmeliÄŸe göre, Türk dili ve edebiyatı, matematik, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coÄŸrafya, felsefe bilim gruplarında, özel öÄŸretim kursları açılabilecek.

DÖNÜÅžÜME GÄ°RMEYEN DERSHANELER EĞİTÄ°M ÖÄžRETÄ°M FAALÄ°YETÄ° YÜRÜTEMEYECEK

YönetmeliÄŸin ardından Milli EÄŸitim Bakanı Nabi Avcı imzasıyla valiliklere gönderilen genelgeyle, özel öÄŸretim kurumuna dönüÅŸmeyen dershanelerin, dönüÅŸüm iÅŸlemini gerçekleÅŸtirinceye kadar eÄŸitim-öÄŸretim faaliyeti yürütemeyeceÄŸi kaydedildi.

Bu kapsamda, Özel ÖÄŸretim Kurumları Kanunu ve Özel ÖÄŸretim Kurumları YönetmeliÄŸine aykırı eÄŸitim öÄŸretim faaliyeti yürüten ve 31 AÄŸustos'a kadar dönüÅŸüm programına baÅŸvurmayan ve taahhütte bulunmayan dershaneler, izinsiz çalıştığının tespit edilmesi halinde valiliklerce kapatılacak.

ÖZEL ÖÄžRETÄ°M KURSLARI BAÅžVURULARI ALINMAYA DEVAM EDÄ°YOR

Özel ÖÄŸretim Kurumları Standartlar Yönergesinde de deÄŸiÅŸiklik yapan MEB, özel öÄŸretim kurslarında ve temel liselerin hafta sonu mezun öÄŸrencilere vereceÄŸi kurslar için sınıflardaki öÄŸrenci sayısının en fazla 16 olacağını hükme baÄŸladı. Lise ve dengi okul öÄŸrencilerinin öÄŸrenim gördüÄŸü bilim derslikleri ile mezun kursiyerlerin öÄŸrenim gördüÄŸü bilim derslikleri, kursun ayrı katlarında oluÅŸturulacak. BaÅŸvuruları 19 AÄŸustos'tan itibaren almaya baÅŸladı.