Doğu Türkistan'da AIDS salgını

Dünya Bülteni'nden Kadir ErtuÄŸrul'un haberine göre, Dünya Hür Asya Radyosu'nun haberine göre DoÄŸu Türkistan'da 2009 yılından itibaren AIDS salgınında büyük artış olmasına raÄŸmen ne merkezi hükümet ne de yerel otoriteler salgının önüne geçilmesi için bir çaba göstermiyor. Faruk Pidakar müstear adıyla röportaj veren ve aynı zamanda Uygur Bölgesi AIDS'le Mücadele Ofisi'nin eski bir yöneticisi olan Uygurlu doktor, durumun tahmin edilenden çok daha kötü olduÄŸunu, hükümetin salgınla mücadele yerine salgın haberlerinin duyulmaması için çalıştığını belirtiyor.

Pidakar, ailesiyle birlikte ABD'ye iltica etmiÅŸ. Geride kalan akrabalarının hükümet baskısı altına girmemesi için takma isim kullanmayı tercih ediyor. Pidakar, 2009 yılındaki ayaklanmanın bastırılmasının ardından bölgeye hükümet planlarına baÄŸlı olarak yoÄŸun bir Han Çinlisi akını yaÅŸandığının altını çizerek, yeni yerleÅŸimcilerin bölgede sosyal ve kültürel sorunlara sebep olduÄŸunun ifade ediyor. Binlerce Han Çinlisi hükümet desteÄŸiyle bölgeye geliyor. Plansız göçmenler sonucu ortaya çıkan iÅŸsizlik, güzellik ve masaj salonu adı altında onlarca fuhuÅŸ merkezi açılmasına sebep oluyor. Hatta DoÄŸu Türkistan'ın birçok bölgesinde yeraltı 'Kırmızı Bölgeler' oluÅŸturulmuÅŸ. Bu bölgelere AIDS virüsü taşıdığı iddia edilen hayat kadınlarının Çin'in diÄŸer bölgelerden gelmesi virüs salgınını tetiklemiÅŸ gibi görünüyor. Aksu, Kuça, KaÅŸgar, Yerkent ve Hotan sorunlu bölgelerin başında geliyor.

Resmi rakamlar 2014 yılı sonu itibariyle bölgede 32 bin 500 AIDS vakası görüldüÄŸü, 8 bin 400 kiÅŸinin ise hastalık sonucu hayatını kaybettiÄŸini gösteriyor. Bu oranlar DoÄŸu Türkistan'ı Çin'in tüm bölgeleri arasında beÅŸinci sıraya getirmiÅŸ durumda. Bölgedeki tüm vakaların yüzde 80'inin Uygur Türklerinde olması ise diÄŸer bir ilgi çekici nokta.

Doktor Pidakar, yerel hükümetlerin halkı hastalıkla mücadele konusunda bilinçlendirmede yetersiz kaldığının altını çiziyor. Pidakar'a göre yerel hükümetler virüs salgınına karşı bilgilendirici broÅŸürleri bile sadece Çince dağıtıyor.

DoÄŸu Türkistan'da kayıt altına alınmış ilk AIDS vakası çoÄŸunlukla Han Çinlilerinin yaÅŸadığı Hami bölgesinde ortaya çıkmıştı. 2008 yılına kadarsa hastalık büyük oranda uyuÅŸturucu madde kullanımına baÄŸlı olarak ortaya çıkan hastalıklarla yayılmış. Ancak 2009'dan sonra ise cinsel yolla meydana gelen vakalarda büyük bir artış yaÅŸanmış. 2014 yılında cinsel yolla ortaya çıkan vaka sayısı tüm hastaların yüzde 78'ini oluÅŸturmuÅŸ. Bu rakamlar bölgeye gelen hayat kadınlarının AIDS rakamlarındaki artışa sebep olduÄŸu iddiasını kuvvetlendiriyor.

Doktor Pidakar, güvenlik güçlerinin, fuhuÅŸ merkezlerine dönüÅŸen 'Kırmızı Bölge'leri görmezden geldiÄŸini ‘radikal' silahlı gruplarla mücadele edeceÄŸi bahanesiyle bölgede güvenlik önlemlerini en üst düzeye çıkaran merkezi hükümetin, söz konusu yasadışı yerlere ise göz yumduÄŸu belirtiliyor.

Görgü tanıkları, hayat kadınlarının masaj ve güzellik salonlarının önlerinde fuhuÅŸ için sıraya girdiklerini, bölgeden geçen güvenlik güçlerinin ise hiçbir müdahalede bulunmadığını aktarıyor.