Babalar öldü sıra çocuklarında

Osman SAÄžIRLI
Kuzey Afrika'da baÅŸlayan daha sonra da Orta DoÄŸu'ya sıçrayan Arap baharı, Suriye'de henüz ömrünün baharındaki çocukların sonu oldu. BeÅŸinci yılına giren savaÅŸta cephede çarpıştıracak asker bulamayan taraflar yaÅŸları 10-15 arasında deÄŸiÅŸen çocuklara yöneldi. 
Uluslararası hukuk normlarına göre savaÅŸ suçu sayılan bu durum, Suriye'de baÅŸta rejim olmak üzere savaÅŸan bütün gruplar tarafından sıradan bir durum olarak kabul ediliyor. Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütleri, Unicef ve BM tarafından son 4 yılda birkaç defa rapor edilmesine raÄŸmen çocuk asker kullanımına yönelik herhangi bir yaptırım uygulanabilmiÅŸ deÄŸil.
RAPORLAR YETERSÄ°Z AMA…
Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü'nün (HRW) haziran ayında yayınladığı çocuk askerlerle ilgili kapsamlı raporda Suriye'de gözlemlere baÅŸladıkları 2011 Eylül'den bu yana 194 çocuÄŸun cephede çatışırken ya da canlı bomba olarak gerçekleÅŸtirdikleri eylemler sırasında öldüÄŸü kayıt altına alındı.
HRW, cephede çarpışan çocuklardan bazılarıyla bire bir görüÅŸtüÄŸünü ve çoÄŸunluÄŸunun ailesinin bilgisi dışında askere alındığının tespit edildiÄŸini açıkladı.  Sözde Ä°slamcı grupların “ÅŸehadet”, marksist gruplar ve hükümetin ise “zorunlu askerlik” görevi olduÄŸu bahanesiyle çocukları silah altına aldıklarını kaydetti. 
ASKER YOKSA ONLAR VAR
Suriye'de çocuk asker istihdam eden taraflardan biri olan Esad yönetiminin askeri kamplarından biri ise Suriye Muhalif Devrimci Güçler Konseyi (SMDK) tarafından fotoÄŸraflandı. Rejim, savaşın ilk günlerinden itibaren Ä°ran, Lübnan, Yemen, Afganistan ve bölge ülkelerindeki Åžiiler baÅŸta olmak üzere birçok komünist ve sosyalist ülkeden asker desteÄŸi aldı. Ancak Esad, Suriye devlet televizyonunda yaptığı açıklamada asker bulmakta güçlük çektiklerini, savaÅŸ öncesi 300 bin civarından olan asker sayısının düÅŸtüÄŸünü kaydederek hem askerden kaçtıkları belirlenen 70 bin kiÅŸi için af ilan etmiÅŸ hem de temmuz itibariyle askerlik kampanyası baÅŸlattığını duyurmuÅŸtu. Esad'ın konuÅŸmasının hemen akabinde ülke genelinde mevcut çocuk askerlere ilave olarak eli silah tutabilir denilen 17 yaşın altındaki yüzlerce çocuÄŸun askeri kamplarda toplandığı SMDK tarafından belgelendi.


Ä°NFAZ?TÄ°MÄ°
Çocuk askerlerin en fazla bulunduÄŸu gruplardan olan IŞİD'te çocuklar canlı bomba, muhalifler arasında istihbarat toplama  ve infaz timi olarak  görev yapıyor. Zaman zaman yakalanan muhaliflerin infazlarında görüntülenen çocuklara katıldıkları eylemlerin “cihat” olduÄŸu vurgusu yapılıyor. Daha çok rejime muhalif kitleler arasından toplanan çocuklar kamplara alındıktan yöneticilerin isteÄŸine göre ya  canlı bomba yapılıyor ya da diÄŸer alanlarda kullanılıyor.
Suriye'de savaşın ilk aylarından itibaren varlığını sürdüren El Kaide uzantılı El Nusra Cephesi'nde ise, çocuklar ağırlıklı olarak keskin niÅŸancı olarak eÄŸitiliyor. Kamplarda uzun süreli eÄŸitim alan çocuklar, arazide canlı hedeflere karşı gösterdikleri performanslara göre sertifikalandırılıp cephelere gönderiliyor.
PYD TAAHHÜT ETMÄ°Åž
Suriye'de uzun süredir yerleÅŸik olarak siyasal faaliyette bulunan iç savaşın baÅŸlamasıyla birlikte silahlı harekete yönelen PKK uzantılı PYD'nin askeri kanadı YPG/YPJ ise PKK'nın çocuk istihdam etme geleneÄŸini Suriye'de sürdürüyor.  Suriye'de güvenilir müttefik arayışında olan ABD ile flörtü sırasında saflarındaki çocuk askerler yüzünden uyarılan ve 18 yaÅŸ altı 59 çocuÄŸun salıverilmesi için Ä°nsan Hakları Örgütü nezdinde taahhütname imzalayan PYD bu çocuklardan 16'sı kız olmak üzere 43'ünü serbest bırakmıştı. Örgüt, PYD'nin en kısa sürede diÄŸer çocukları da salıvermesini bekledikleri konusunda ısrarlı açıklamalarını sürdürüyor. 


SOSYAL MEDYADAN DAVET 
Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü'nün raporunda en dikkat çeken bölüm ise 278 vakada çocukların direkt eylem sorumlusu olarak rol aldığı bilgisi. Ocak 2015'ten itibaren 52 çocuÄŸun katıldıkları eylemlerde öldürüldüÄŸü belirtilirken, propagandalar sonucu baÅŸta IŞİD olmak üzere Hizbullah ve diÄŸer radikal grupların Avrupa'dan da çocuk asker toplamaya baÅŸladığı kaydedildi. Sadece IŞİD'in 1 Ocak itibariyle bin 100 çocuÄŸu örgüte katılmak üzere sosyal medya üzerinden davet ettiÄŸi ifade edildi.
Suriye'de görev yapan insan hakları örgütlerinin ortak raporunda ise IŞİD ve El Nusra'da 2 bin, Hizbullah, Esad rejimi, ÖSO, PYD ve diÄŸer muhalif gruplarda 14-17 yaÅŸ aralığında 5 bin 300 çocuk asker bulunuyor.