Dershane kararının gerekçesi açıklandı

Anayasa Mahkemesi dershane kararıyla ilgili, Milli EÄŸitim Bakanlığı'nın da, dershanelerin de, binlerce öÄŸrencinin de beklediÄŸi gerekçeyi açıkladı. Gerekçede, dava konusu kuralların, temel hak ve hürriyetleri, özel teÅŸebbüs özgürlüÄŸünü ve eÄŸitim öÄŸrenim hakkını düzenleyen Anayasa'nın 13, 42. ve 48. maddelerine aykırı olduÄŸu ifade edildi.

"Dershaneler bilgi edine ihtiyacını karşılıyor"

Yüksek Mahkeme'nin gerekçeli kararında dershanelerin okul müfredatı konularına iliÅŸkin bilgi edinmeye yönelik bir ihtiyacı karşıladığı anlatıldı. Ayrıca kiÅŸilerin bir üst okula veya yükseköÄŸretime giriÅŸ sınavlarına hazırlık amacıyla özel teÅŸebbüsler tarafından kanuna uygun verilen eÄŸitim öÄŸretim hizmetlerinden yararlanmalarının Anayasa'nın 42. maddesinde güvence altına alınan eÄŸitim hakkı kapsamında olduÄŸu vurgulandı.

"Önlem almak yerine kapatılmamalı"

Kararda, eÄŸitim ve sınav sisteminin dershanelere sebep olduÄŸu, devletin de bu kurumları yasal statüye kavuÅŸturduÄŸu anlatıldı. Bu sebeple dershanelerin doÄŸurduÄŸu sakıncaları önleyici tedbirler almak yerine, bu kurumların tamamen yasaklanmasının, okul dışı özel kurumlardan eÄŸitim desteÄŸi alma imkânını yok ettiÄŸi, eÄŸitim ve öÄŸrenim hakkının ihlal edildiÄŸi belirtildi.

Gerekçeli kararda ÅŸöyle denildi:

"Dershanelere iliÅŸkin düzenleme yapılırken, bireylerin tercihleri doÄŸrultusunda okul dışı eÄŸitim alma ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik farklı çözüm yollarının öngörülmesi gerekmektedir. Belirtilen nitelikte bir düzenleme getirilmeksizin ve demokratik toplum düzeni yönünden zorlayıcı bir neden ortaya konulmaksızın, sınırlama amacını gerçekleÅŸtirecek, daha az sınırlayıcı araçlara da baÅŸvurulmadan tamamen yasaklayıcı bir yöntemle dershanelerin kapatılması, teÅŸebbüs özgürlüÄŸüne demokratik toplum düzeninde gerekli olmayan ölçüsüz bir sınırlama niteliÄŸindedir." 

"Okul dışı destek için alternatif sunulmuyor"

"Dava konusu kuralla, dershanelerin faaliyetlerine son veriliyor, okul dışı öÄŸrenim desteÄŸi alma ihtiyacının karşılanmasına yönelik alternatif çözüm yolları  öngörülmüyor… Bu kapsamda ilgililere bir tercih hakkı tanınmadığı ve yalnızca okulda verilen derslerle sınırlı bir bilgiye eriÅŸim olanağının sunulduÄŸu anlaşılmaktadır. Anayasa'nın 48. maddesinde güvence altına alınan teÅŸebbüs özgürlüÄŸünün her gerçek ve tüzel kiÅŸinin dilediÄŸi anda serbestçe ekonomik giriÅŸimde bulunma hakkını korur. Dava konusu kurallar ile okul dışı eÄŸitim alanında özel teÅŸebbüs statüsünde faaliyet gösteren dershaneler kapatılmaktadır. Her ne kadar bu süreçte dershanelerin özel okullara dönüÅŸmesine yönelik imkânlar sunulmaktaysa da, dönüÅŸüm programına alınmayan veya dönüÅŸümü kabul etmeyen teÅŸebbüslerin faaliyetlerine son verilmektedir…"

Karşı gerekçe: Dershaneler zarar verir hale geldi 

Anayasa Mahkemesi BaÅŸkanı Zühtü Arslan, baÅŸkanvekilleri Alparslan Altan, Burhan Üstün, üyeler Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Osman Alifeyyaz Paksüt, Recep Kömürcü, Engin Yıldırım, Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan, Emin Kuz, Hasan Tahsin Gökcan'ın bu görüÅŸüne, üyeler Nuri NecipoÄŸlu, Hicabi Dursun, Muammer Topal, Kadir Özkaya ile Rıdvan Güleç katılmadı.

Bu görüÅŸe katılmayan 5 üye ise karşı oy gerekçesinde, "DershaneciliÄŸin geldiÄŸi fiili durum, devletin bizzat kendisi tarafından veya izin verdiÄŸi özel eÄŸitim öÄŸretim kurumları tarafından yürütülen eÄŸitim ve öÄŸretim hizmetlerini olumsuz etkilemeye baÅŸlamış, aksatır hale gelmiÅŸtir. Bu durum önemli kamusal zararlara yol açmıştır ve açmaya devam etmektedir" dedi. 

MEB'den açıklama

Milli EÄŸitim Bakanlığı ise gerekçeli kararla ilgili bakanlığın hukuk müÅŸavirliÄŸi ve ilgili genel müdürlüklerin ayrıntılı bir çalışma yaptığını duyurdu. Açıklama, "Bu çalışma tamamlandığında konuyla ilgili gerekli açıklamalar yapılacaktır" denildi.

CHP, dershanelerin dönüÅŸtürülmesine iliÅŸkin hükümlerinin iptali ve yürürlüÄŸünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı. Yüksek Mahkeme, 5 üyeye karşı 12 üyenin oy çokluÄŸuyla Özel EÄŸitim Kurumları Kanunu'ndaki "dershaneleri" ibaresinin yürürlükten kaldırılması, dershanelerin dönüÅŸtürülmesi ve gerekli dönüÅŸümü tamamlamayan öÄŸrenci etüt eÄŸitim merkezlerinin eÄŸitim öÄŸretim faaliyetlerinin 1 Eylül 2015'e kadar devam edebileceÄŸine iliÅŸkin hükümleri iptal etmiÅŸti.

Okul müdürünü vali görevlendirecek

Öte yandan iptali istenen kanunda  eÄŸitimle ilgili baÅŸka maddeler de vardı. GörüÅŸülen konulardan biri de "Okul ve kurum müdürleri, il milli eÄŸitim müdürünün teklifi üzerine, müdür baÅŸyardımcısı ve yardımcıları ise okul veya kurum müdürünün inhası ve il milli eÄŸitim müdürünün teklifi üzerine vali tarafından dört yıllığına görevlendirilir" ÅŸeklindeki düzenlemeydi.  Yüksek mahkeme bu düzenlemenin iptal istemini ise oybirliÄŸiyle reddetti.

Yöneticilerin görevine son veren düzenleme de iptal 

Milli EÄŸitim Bakanlığı merkez teÅŸkilatında Talim ve Terbiye Kurulu üyesi, MüsteÅŸar Yardımcısı, Genel Müdür, Ä°nÅŸaat ve Emlak Grup BaÅŸkanı ve Grup BaÅŸkanı ile Bakanlık taÅŸra teÅŸkilatında il müdürü, il milli eÄŸitim müdür yardımcısı ve ilçe milli eÄŸitim müdürü kadrolarında bulunanların görevlerinin, bu maddenin yayımı tarihinde hiçbir iÅŸleme gerek kalmaksızın sona ereceÄŸine iliÅŸkin düzenleme ise oybirliÄŸiyle iptal edildi.

Kaynak: AA