Yunanistan'da referandum günü

Solcu Syriza hükümeti halkın yeni tedbirlere hayır demesini istiyor. Hükümet sandıktan 'evet' çıkması halinde istifa edeceÄŸini sinyallerini verdi. Son anketler 'Evet' diyenlerin oranı 'hayır'larla baÅŸ baÅŸa görünüyor. BaÅŸbakan Alexis Tsipras, AB ve IMF'den gelen yeni kemer sıkma önlemlerini 'Yunan halkı için bir aÅŸağılanma' olarak nitelerken, referandumdan buna hayır çıkmasının kreditörlerle masaya oturduklarına ellerini güçlendireceÄŸini savunuyor. Atina IMF'ye olan Haziran borcunu da ödemeyip temerrüde düÅŸmüÅŸ durumda.

Saat 07.00'de baÅŸlayan oy verme iÅŸlemi 19.00'a kadar sürecek. Kayıtlı 9 milyon 855 bin 29 seçmenin olduÄŸu Yunanistan'da 20 bine yakın sandıkta oy kullanılıyor. Kayıtlı seçmenlerden 5 milyon 82 bini kadın. Seçmenlerden 108 bini ise ilk kez oy kullanacak.

Geçen ayın sonlarına doÄŸru gerçekleÅŸen Avro KuÅŸağı Maliye Bakanları Toplantısı'nda Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası, Uluslararası Para Fonu'nun sunduÄŸu ve iki metinden oluÅŸan mevcut kurtarma paketinin tamamlanması, ileriye dönük reformlar ve borç sürdürülebilirlik analizinden oluÅŸan teklifin hükümetçe kabul edilip edilmemesi için sandığa giden halk "evet" ya da "hayır" diyecek.

41 yıl sonra ilk

Referandumun geçerli olabilmesi için kayıtlı seçmenin yüzde 40'ının sandığa gitmesi gerekiyor.

Yunan vatandaÅŸları 41 yıl sonra bir halk oylaması için sandığa gitti. Yunanistan'da 1920 ile 1974 yılları arasında 7 kez referandum yapıldı. Ä°lki 1920 olmak üzere, 1924, 1935, 1946, 1968, 1973 ve 1974 yıllarında referandum gerçekleÅŸti. Son referandum 1974 yılında Konstantinos Karamanlis'in baÅŸbakanlığı döneminde Albaylar Cuntası'nın devrilmesinin ardından kraliyetin kaldırılması için yapılmıştı. Söz konusu referandum da sandığa giden yüzde 70 Yunan vatandaşı, Cumhuriyet için "evet" demiÅŸti.

Peki bundan sonra ne olacak? 

5 farklı senaryo söz konusu: 

CUMHURBAÅžKANI Ä°STÄ°FA EDERSE

Yunanistan’da CumhurbaÅŸkanı ulusal meselelerde olaÄŸanüstü hâl durumlarında istifa edebilir. EÄŸer CumhurbaÅŸkanı istifa ederse referandum yeni cumhurbaÅŸkanı seçilene dek ertelenebilir.

Parlamentonun seçeceÄŸi yeni cumhurbaÅŸkanının milletvekillerinin 5’te 3’ünün oyunu alması gerekiyor.  Åžu an bu senaryonun gerçekleÅŸmesi zor. CumhurbaÅŸkanlığı kaynakları Prokopis Pavlopoulos istifa etmeyeceÄŸini açıkladı.

Ancak Pavlopoulos’un ülkenin euro’dan çıkması halinde cumhurbaÅŸkanlığında kalmayacağına dair açıklaması da bulunuyor. Syriza liderliÄŸindeki hükümetin de mecliste 5’te 3’ü saÄŸlayacak çoÄŸunluÄŸu yok.

REFERANDUMDA "EVET" OYU ÇIKARSA

Syriza hükümetinin tercihi referandumdan ‘hayır’ oyu çıkması. Ancak solcu hükümet çıkacak her türlü sonuca saygı duyacağını söylüyor. Yunan siyaset uzmanları referandumdan ‘hayır’ çıkması halinde BaÅŸbakan Tsipras’ın istifa edip erken seçim çaÄŸrısı yapacağını söylüyor.

ULUSAL BÄ°RLÄ°K HÜKÜMETÄ° SENARYOSU

Referandumdan ‘evet’ çıkarsa ve Tsipras istifa ederse CumhurbaÅŸkanı muhalif siyasi partilerden birlik hükümeti kurmasını isteyebilir. Euro’da kalma yanlısı merkezdeki Potami ile merkez-sol PASOK muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi ile birlik hükümetini kurup, teÅŸvik paketiyle gelen yeni kemer sıkma önlemlerini uygulamaya devam edebilir.

En son Yunanistan 2011’de benzer bir referandum süreci tartışması yaÅŸamıştı. Eski baÅŸbakan George Papandreu yeni teÅŸvik paketi ve getireceÄŸi kemer sıkma önlemlerini referanduma götürmek istese de bunu baÅŸaramadı. Ä°stifa etmek zorunda kalan Papandreu’nun yerine teknokratlardan oluÅŸan hükümet kuruldu.

REFERANDUMDAN "HAYIR" OYU ÇIKARSA

Hükümetin de isteÄŸi bu. Tsipras halktan gelecek böyle bir desteÄŸin hükümetin Yunanistan’a kredi veren kuruluÅŸlara karşı masada elini güçlendireceÄŸini düÅŸünüyor.
Ancak olası bir ‘hayır’ oyu Atina’nın bundan sona kreditörlerden bir daha para alamayacağı anlamına gelebilir. Ardından Yunanistan’ın euro’dan çıkması söz konusu.

Kaynak: Reuters, Al Jazeera