Kumardan daha tehlikeli sistem: Forex

Dövize, mala ve kıymetli ma­denlere dayalı olarak gerçek­leÅŸtirilen kaldıraçlı alım satım iÅŸlemleri yani Forex yeni maÄŸdurlar oluÅŸturmaya baÅŸladı.

Derin Ekonomi Dergisi'nde yer alan habere göre kaldıraçlı siste­mi nedeniyle Forex, son dönemlerde yatırımcının ilgisini çekmeyi baÅŸardı, ancak bireysel yatırımcı para kazanaca­ÄŸÄ±m derken, girdabın içine de düÅŸmüÅŸ oldu. Çünkü bir miktar para yatırıp onu 10 kat hatta 100 kat artırma vaadine aldanan bireysel yatırımcılar, kazanaca­ÄŸÄ±m derken büyük kayıplar yaÅŸamanın sancısını yaşıyor.

2012'ye kadar Türkiye'de merdivenal­tı yürütülen Forex iÅŸlemleri, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) denetim ve gözetimi altına girdi. SPK BaÅŸkanı Vahdettin ErtaÅŸ, 2015'e girerken yaptığı bir açıklamada, 30 Forex kuruluÅŸunun denetim ve gözetim altında olduÄŸunu duyurdu. Forex'ten kaynaklı oluÅŸacak maÄŸduriyetlerde cezaların artırılması talimatı da verildi. Fakat 2014 yılı sonu itibariyle kaldıraçlı iÅŸlemlerde, SPK BaÅŸkanı ErtaÅŸ'ın açık­lamasına göre, kayıp/kazanç oranının yüzde 87 olduÄŸu görülüyor.

Bununla beraber, Televizyonlarda, gazetelerde, tatlı kazanç reklamlarının arttığı gözleniyor. Bireysel yatırımcının takip ettiÄŸi mecralardaki bu duyuru bombardımanında “10 lira ile 1000 liralık altın almak ister misiniz?" ya da “Kazancınızı ikiye üçe katlamak o kadar zor deÄŸil; üstelik oturduÄŸunuz yerden!" ÅŸeklinde örneklere rastlamak mümkün. Bu reklamlar etkisini göstermiÅŸ olsa ge­rek ki, Forex piyasaları neredeyse Borsa Ä°stanbul'u solladı. Türkiye Sermaye Piyasaları BirliÄŸi verilerine göre, 2013'te 5 trilyon liraya ulaÅŸan Türkiye Forex piyasalarının 2015'te 6,5 trilyon liranın üzerinde iÅŸlem hacmine ulaÅŸması ön­görülüyor. Hacmin büyüklüÄŸü Forex'te iÅŸlem yapan, özellikle de kaldıraçlı sistemiyle iÅŸlem yaptıran yatırımları­nın deÄŸerlendirilmesinde maÄŸduriyet yaÅŸayan bireysel yatırımcıların sayısını da giderek çoÄŸaldı.

GÜNLÜK 5,5 TRÄ°LYON DOLAR

Forex yatırımı sözkonusu olunca, maÄŸduriyetler hemen her ülkede ben­zer ÅŸekilde yaÅŸanıyor. Dünyada günlük 5,5 trilyon dolara ulaÅŸan Forex'in uluslararası piyasalarda da durumu pek iç açıcı görünmüyor. Bireysel yatırımcı­nın “tüketici" olarak görülmesi gerek­tiÄŸi hukuksal olarak öngörülse de her geçen gün özellikle bireysel yatırımcı maÄŸduriyet alanı büyüyor. Hukuksal deÄŸiÅŸiklerle birlikte “tüketici" olarak görülen müÅŸteriler hukuken korunma­dan yararlanıp aracı kurumların yanlış yönlendirmelerine dikkat çekip zararı ödemelerini saÄŸlamaya çalışıyorlar.

CEZALAR YETERSÄ°Z

Özellikle son birkaç yıldır, ÅŸirketlerin kurlardaki dalgalanmadan kaynaklı riskleri “hedge" etmek amaçlı kullan­dıkları Forex zaman zaman kazan­dırsa da daha çok, büyük zararlara yol açıyor. Belli dönemlerde kazanç saÄŸlayan müÅŸteriler, bir süre sonra çok büyük kayıplar yaÅŸayabiliyor. Üstelik iÅŸ sadece para kaybetmeyle de sınırlı deÄŸil. MüÅŸteriler ciddi para kaybına uÄŸradıkları için aileleriyle de sorunlar yaşıyorlar.

YUVA YIKIYOR

Ciddi para kayıplarından dolayı evliliklerin sekteye uÄŸraması, hane içinde huzurun bozulması bile söz konusu. Borçlarını ödeyemedikleri için icraya düÅŸen müÅŸteriler 6 aylık kısa bir zaman dilimin­de kaybettikleri paranın yıllarca çalışıp kazandıkları para olduÄŸunu ve bunun çok yıkım getirdiÄŸini hatta aileleriyle aralarının bile bozulduÄŸunu belirtti.

Avukat Levent Kamalı'ya göre Forex piyasasında finansal tüketicilerin yaÅŸadığı maÄŸduriyetleri gidermek için düzenlenen tebliÄŸ yetersiz.

Bu finansal tüketiciler maÄŸdur olduklarında, örneÄŸin tüketici mahkemelerinde dava açamıyor. Birer tacir gibi ticaret mahke­melerinde dava açmak zorunda kalıyorlar. O zaman da tüketicilerin sahip olduÄŸu haklardan faydalanamıyorlar. Sonuç olarak ticaret mahkemelerinde açılan davalar, Yargıtay aÅŸamasını da hesaba kattığımızda yıllarca sürüyor, yargılama maliyeti de çok yüksek oluyor.