Katliam gizli anlaşmayla mı gerçekleşti?

Eski Hollanda savunma bakanı Joris Voorhoeve'ya göre, "BirleÅŸmiÅŸ Milletler, Srebrenitsa'da hava desteÄŸine izin vermiÅŸ olsaydı, kitlesel katliamların önüne geçilebilecekti".

Hollanda 2 kanalında yayınlanan "Srebrenitsa Neden DüÅŸmeliydi?" adlı programda, BM'nin "Bosna'daki katliama seyirci kaldığı" iddialarına iliÅŸkin belgelere yer verildi.

ABD kaynaklı gizli belgeler Hollandalı eski bakan tarafından da doğrulandı.

Bosna iç savaşı sırasında "güvenli bölge" ilan edilen Srebrenitsa kenti, BM adına görev yapan Hollanda taburunun (Dutchbat) kontrolündeydi.

Bu nedenle Hollanda, Srebrenitsa katliamı nedeniyle en fazla eleÅŸtirilen ülkelerden bir oldu.

Gizli anlaÅŸma

Eski savunma bakanı Voorhoeve, Fransa, Ä°ngiltere ve ABD arasında 1995 yılı Mayıs ayında imzalanan gizli anlaÅŸma nedeniyle Srebrenitsa'ya hava desteÄŸi verilmediÄŸini açıkladı.

Hollandalı bakana göre bu gizli anlaÅŸma, Ä°ngiliz ve Fransız barış gücü askerlerinin Sırplar tarafından kaçırılmasının ardından yapıldı.

Londra ve Paris, Washington yönetimi ile NATO hava gücünün Bosnalı Sırplara karşı kullanılmaması konusunda anlaÅŸmaya vardı. AnlaÅŸma, kamuoyundan gizli tutuldu.

Joriz Voorhoeve, 1 Temmuz'da yayımlanacak "Güvenli Bölgeler" adlı kitabında da bu konuya deÄŸiniyor.

Srebrenitsa'ya yönelik Sırp saldırısı 6 Temmuz 1995 tarihinde baÅŸladı. Dutchbat Komutanı Ton Karremans'ın hava desteÄŸi talebi, BM tarafından her seferinde geri çevrildi.

Srebrenitsa 11 Temmuz 1995 günü düÅŸtü. General Ratko Mladiç komutasındaki Sırp birlikleri, 8 binden fazla BoÅŸnak erkeÄŸi ve erkek çocuÄŸunu öldürdü.

"Sırp saldırganlığının sonucu"

Hollandalı eski bakan, BM'nin hava desteÄŸi vermemesinin mantıklı bir açıklaması bulunmadığını düÅŸünüyor. "Bunun gerekçesini kendime bile açıklayamıyorum" diyor.

Voorhoeve, BM'nin o bölgedeki baÅŸarısızlığı nedeniyle Hollanda taburunun haksız yere "günah keçisi" olarak gösterildiÄŸini söylüyor.

Eski savunma bakanı, "BM önemli bir hava desteÄŸi vermiÅŸ olsaydı, büyük sayıda kurban ölümden kurtarılabilirdi" diyor ve Gorajde'de hava desteÄŸi nedeniyle kitlesel ölümlerin önlendiÄŸine dikkati çekiyor.

Joris Voorhoeve, buna raÄŸmen gizli anlaÅŸma yapan üç ülke ile BM'nin katliamlardan sorumlu tutulamayacağını savunuyor ve "Srebrenitsa'nın düÅŸmesi, Sırp saldırganlığının sonucuydu" görüÅŸünü dile getiriyor.

Hollandalı eski bakana göre Bosna Hersek'teki katliamların çok sayıda nedeni var. BM gücü UNPROFOR'un eksikliÄŸi, Hollanda hükümetinin toplu katliamlara yol açan geliÅŸmeleri doÄŸru yorumlayamaması, bunlardan bazıları.

Askerler açıklama istiyor

Ortaya çıkan yeni geliÅŸme, Srebrenitsa katliamının tanığı olan Hollandalı askerlerde "ÅŸok etkisi" yarattı.

Dutchbat'ta görev alan askerler, bu konuda kapsamlı açıklama istiyor. Askerlere göre, "NATO'nun Sırp saldırılarından haberdar olduÄŸu, ancak bunu Hollanda'dan sakladığı iddiaları, artık açıklığa kavuÅŸturulmalı".

Askerlerin baÄŸlı olduÄŸu kuruluÅŸ, "devlet sırrı dahi olsa, bu konudaki bütün bilgilerin kamuoyu ile paylaşılmasını" istiyor.

Dutchbat Komutanı Ton Karremans ise, "Bu gerçeÄŸi biliyordum ama ispat edemiyordum" diyor. Karremans, Srebrenitsa katliamı sırasında karşısına çıkan "politik çıkarlarlarla mücadele ettiÄŸini" vurguluyor.

Ton Karremans, Hollanda hükümetinden, ABD'nin elindeki gizli belgeleri istemesini de talep ediyor.

EÄŸer bu gerçekleÅŸmezse, ABD mahkemelerine ÅŸahsen baÅŸvurarak, konunun aydınlatılması için çaba harcayacağını söylüyor.