'Gurbet el, Almanya'ya göç 54 yaşında

Almanya'ya gidecek ilk iÅŸçi kafilesi 24 Haziran 1961 tarihinde yola çıkmıştı. Ä°ÅŸgücü göndermeye iliÅŸkin protokol, Türkiye ile Batı Almanya arasında 13 Haziran'da imzalanmış; böylece özel kuruluÅŸların kontratsız iÅŸçi göndermelerinin önüne geçilmeye çalışılmıştı.

Sonraki yıllarda da iÅŸçi gönderme iÅŸlemi kademeli olarak devam etti. Ä°ÅŸçilerin yüzde 60’ı gibi önemli bölümü kalifiye elemandı.

Almanya, Ä°stanbul’un Tophane semtinde bir irtibat bürosu kurdu. Almanya’ya gelmek isteyen insanlar bu büroya müracaatta bulunuyor, ardından memleketlerine geri dönüp, bürodan gelecek “Almanya kağıdını” bekliyorlardı. Mektubu alan Ä°rtibat Bürosu’na koÅŸuyor ve Almanya’ya gidiÅŸ çilesi baÅŸlıyordu.

Aralarında belki de hiç doktora gitmemiÅŸ kiÅŸilerin de bulunduÄŸu iÅŸçiler, Alman doktorlar tarafından sıkı bir saÄŸlık kontrolünden geçiriliyordu. Ä°ÅŸçiler, diÅŸlerine kadar kontrol ediliyorlardı. SaÄŸlam olanlar, köylerine kentlerine gidip, Almanya’ya gitmek üzere tahta bavullarını hazırlıyor ve 1-2 yıllığına, 3-5 kuruÅŸ biriktirdikten sonra geri dönme düÅŸüncesiyle uzun bir yolculuÄŸa baÅŸlıyorlardı.

Sirkeci'de baÅŸlayan ve yaklaşık 3 gün süren yolculuktan sonra Münih garında yeni bir hayata baÅŸlanıyor, gardaki camsız odalarda insanlar gidecekleri kentlere göre ayrılıyor ve ellerine tren biletleri ve kumanyaları veriliyordu.

Almanya treni

Gittikleri kentlerde çalışacakları firmalarda Türk tercümanlar ve firma yetkilileri tarafından karşılanan iÅŸçiler önce, “Heim” adı verilen kalacakları yurtlara yerleÅŸtiriliyordu. Bunların çoÄŸu, 2, 4, 6 kiÅŸinin kalabileceÄŸi odalar, müÅŸterek tuvalet banyo ve mutfağı olan barakalar, bekarların kaldığı yurtlardı.

Almanya’daki yabancı iÅŸçilerin sayısı 1973 yılına kadar sürekli arttı. Ülkede 1973 yılında yabancı iÅŸçi sayısı 2.6 milyona ulaşırken, aileleri ile birlikte yabancı sayısı da 4 milyona yükseldi. Türk iÅŸçilerinin sayısı ise 600 bin aile üyesi ile 900 bine ulaÅŸtı.

Dünyadaki petrol krizinden Almanya da büyük ölçüde etkilendi. Federal hükümet, 1974 yılında, “Anwerbestopp” olarak adlandırılan yabancı iÅŸçi alımını durdurdu. Sadece Avrupa TopluluÄŸu ülkeleri vatandaÅŸları iÅŸçi olarak alınmaya baÅŸlandı. Böylece Alman istihdam sektörü, topluluk üyesi ülke vatandaşı olmayanlara kapısını kapadı.

Berlin'de bir Türk pazarı

Almanya'da halaylarla 1 Mayıs kutlaması

Kesin dönüÅŸ yapan bir aile

Fotoğraflar @diaspora_turk Twitter adresinden alınmıştır.