Sosyal Medya

Makale

Ukrayna seçimleri

Bir güzellik uzmanı, bir komünist, aşırı saÄŸcı bir aktivist, eski bir casus... Bunlar Ukrayna'da 25 Mayıs'taki erken cumhurbaÅŸkanlığı seçimleri için Merkez Seçim Komisyonu'na adaylık kaydı yaptıran 23 kiÅŸiden sadece birkaçı. Kampanya sürecinde adaylardan ikisi yarıştan çekildiÄŸi için seçime toplam 21 adayla gidiliyor. Adaylık için baÅŸvuranların en ilginci ise Yıldız SavaÅŸları filminin efsanevi karakteri Darth Vader oldu. BaÅŸvurusu kabul edilmediÄŸi için cumhurbaÅŸkanlığı seçimlerinde aday olamayan Darth Vader'ın yerel seçimlerde ÅŸansını bir kez daha denemesi bekleniyor.

Ä°ÅŸin esprisi bir yana, Ukrayna gerçekten de siyaset dünyasının iki yıldızı Yuliya TimoÅŸenko ile Petro PoroÅŸenko'nun sandıkta kıyasıya kapışacağı, "yıldız savaÅŸları" gibi bir seçime tanıklık ediyor.

Ülke tarihinde ilk defa, seçim yarışının en önemli iki ismi de AB yanlısı. Yani Rusya'dan taraf öne çıkan aday yok. Bu seçimlerin Ukrayna açısından önemi büyük; zira halk, ülkeyi içinde bulunduÄŸu siyasi ve toplumsal çalkantıdan kurtaracak, meÅŸru bir ÅŸekilde seçilmiÅŸ ve uluslararası toplum tarafından kabul edilmiÅŸ bir cumhurbaÅŸkanı görmeyi bekliyor.

Petro PoroÅŸenko

Bundan bir yıl önce kimse PoroÅŸenko'nun bugün cumhurbaÅŸkanlığı yarışının iki güçlü adayından biri olacağını düÅŸünemezdi. "Roshen" markasıyla çikolata üretimi yapan 48 yaşındaki PoroÅŸenko, yerli ve yabancı listelere göre ülkenin en zenginleri arasında yer alıyor. Forbes dergisinin 2014 yılı tahminlerine göre 1,3 milyar doları bulan serveti ile milyarderler kulübüne katılan PoroÅŸenko, siyaset alanında ise parlamentoya girmek, kısa bir süre dışiÅŸleri bakanlığı ile ekonomik kalkınma ve ticaret bakanlığı yapmak, Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi'ne baÅŸkanlık etmek gibi nispeten daha mütevazı sayılabilecek baÅŸarılarla yetindi.

Devrimler ve halk protestolarından yana kumar oynamasaydı, iktidardaki pek çok oligarktan biri olarak kalabilirdi. 2004 yılındaki Turuncu Devrim sırasında Meydan'da kurulan sahnede turuncu atkısıyla Viktor YuÅŸenko ve Yuliya TimoÅŸenko'nun yanında yer aldı.

PoroÅŸenko 1,3 milyar doları bulan servetiyle ülkenin en zenginleri arasında.

Olesiya Markoviç

"Turuncu" protestolar YuÅŸenko'ya cumhurbaÅŸkanlığının yolunu açarken, PoroÅŸenko da baÅŸbakanlığa getirilmeyi bekliyordu. Ancak yeni seçilen cumhurbaÅŸkanı bu görevi PoroÅŸenko'nun en büyük rakibi olan TimoÅŸenko'ya verdi. Bu karar, ikili arasında hâlâ süren ÅŸahsi ve siyasi bir çekiÅŸme doÄŸurdu.

"Çikolata kralı", son dönemde 'EuroMeydan' protestoları sayesinde ikinci kez liderlik potansiyelini gösterme ÅŸansı buldu. PoroÅŸenko, iÅŸlerin nereye gideceÄŸini görmeyi beklemedi. Protestocular ile polis arasında yaÅŸanan ilk çatışmalarda ön saflarda yer aldı. Eski muhalefet liderleri, meydanda toplanan kalabalığa sahneden seslenirken, PoroÅŸenko, hem radikal grupların, hem de polisin baÅŸka ÅŸiddetli saldırılarda bulunmasını engellemeye çalışıyordu. Daha sonrasında sık sık Meydan sahnesinde görüldü. Vitali Kliçko, Arseniy Yatsenyuk ve Oleg Tyagnibok'un aksine, görüÅŸmelerde yer almıyor, eski CumhurbaÅŸkanı Viktor Yanukoviç ile el sıkışmıyordu ki, bu da Meydan destekçilerinin takdirini topladı.

Protestolar sırasındaki makul ve radikallikten uzak duruÅŸu, PoroÅŸenko'nun daha çok beÄŸeni toplamasını saÄŸladı. Seçimlerden iki ay önce, Kiev merkezli bir grup düÅŸünce kuruluÅŸu, yaptıkları seçim anketlerinin sonuçlarını açıkladı. Buna göre, katılımcıların hemen hemen yüzde 25'i PoroÅŸenko'ya oy vermeye hazırken, en yakın rakibi TimoÅŸenko yüzde 8'de kalıyordu. Mayıs ayında PoroÅŸenko'nun oranı yüzde 34'e çıktı; TimoÅŸenko ise yüzde 6,5'a geriledi. Anket sonuçlarını eleÅŸtiren TimoÅŸenko taraftarları, bu rakamların deÄŸiÅŸmesini bekliyor.

PoroÅŸenko, bu üstünlüÄŸünü koruyabilmek için bir diÄŸer popüler aday eski dünya ağır sıklet boks ÅŸampiyonu Vitali Kliçko ile anlaÅŸmaya gitti. CumhurbaÅŸkanlığı arzusundan vazgeçip Kiev Belediye BaÅŸkanlığına göz diken Kliçko, PoroÅŸenko'ya destek verdi. PoroÅŸenko-Kliçko ikilisi, seçmen nezdinde olumlu bir algı yaratmış durumda. Ancak bu iÅŸbirliÄŸi, Yanukoviç'in eski genelkurmay baÅŸkanı Sergiy Liovoçkin ile Avusturya'da kefaletle cezaevinden çıkan ve yolsuzluk ve rüÅŸvet suçundan yargılanmak üzere ABD'ye iade edilmesi beklenen, kötü ÅŸöhret sahibi gaz tüccarı Dimitro Firtash gibi Ukraynalı oligarklar tarafından da destekleniyor ve bu "oligark baÄŸlantısı", PoroÅŸenko'nun konumunu ciddi ÅŸekilde baltalayabilir.

Yuliya TimoÅŸenko

Siyasi kariyerinden önce iÅŸ kadını olan, eski baÅŸbakanlardan 53 yaşındaki Yuliya TimoÅŸenko, bu seçimlerde üçüncü kez cumhurbaÅŸkanlığı ÅŸansını deneyecek. 2004 yılındaki seçimlerde siyasi popülaritesi son derece yüksek olduÄŸu halde, muhalefet birliÄŸinin adayı YuÅŸenko'ya destek vermek için yarıştan çekilmiÅŸti. 2010 yılında bir daha ÅŸansını deneyen TimoÅŸenko, Viktor Yanukoviç karşısında üç puanla seçimi kaybetti. Siyasette aldığı bu maÄŸlubiyet, TimoÅŸenko'yu zayıflatırken, Yanukoviç, siyasi rakibinden kurtulmanın yolunu, onu görevi kötüye kullanma ve zimmete para geçirme suçlarından hapse atmakta buldu. TimoÅŸenko, yedi yıl hapis cezasına çarptırılsa da, saÄŸlık sorunları yüzünden sevk edildiÄŸi Harkov'daki bir hastanede, korumalı bir hücrede iki buçuk yıl kadar yattı.

Yabancı lobicilerin ve Batılı liderlerin, Yanukoviç'i, tedavi amacıyla yurtdışına çıkabilmesi için TimoÅŸenko'yu serbest bırakmaya ikna etme yönündeki tüm giriÅŸimleri sonuçsuz kaldı. Yanukoviç, TimoÅŸenko'nun siyaset sahnesine güçlü bir dönüÅŸ yapması riskine girmek istemiyordu. TimoÅŸenko'nun parlamentodaki destekçilerinin oyuyla salıverilip itibarı iade edildikten sonra siyasi haklarına kavuÅŸması ve yeniden aday olabilmesi, ancak cumhurbaÅŸkanının halk protestoları neticesinde devrilmesi ile mümkün oldu.

TimoÅŸenko hiç vakit kaybetmedi. Sırtındaki sorunla ilgili olarak kısa süre Almanya'da tedavi görmesinin ardından, topuklu ayakkabıları ve koltuk deÄŸneÄŸiyle seçim kampanyasına koÅŸan siyasetçi, yolsuzlukla nasıl mücadele edeceÄŸine dair planlarından bahsedip durdu. Söylemi ve vaatleri eskisiyle aynıydı.

Seçim kampanyası kapsamında TimoÅŸenko'nun yapması gereken iki kilit ÅŸey vardı: popülaritesini artırmak ve mücadele edebileceÄŸi güçlü bir düÅŸman bulmak. Bunlardan ilkinde baÅŸarısız olmuÅŸ görünüyor. Parmaklıklar ardında geçen iki buçuk yıl, popülaritesinden çok ÅŸey kaybettirmiÅŸti; seçim kampanyası ise eskiye kıyasla çok daha sönük geçti.

Hapiste geçen iki buçuk yıl, TimoÅŸenko'ya popülaritesinden çok ÅŸey kaybettirdi.

Olesiya Markoviç

2004'teki Turuncu Devrim sırasında sahneye her çıktığında, aÄŸzından çıkan her söz "Yuliya! Yuliya!" tezahüratları ve alkışlarla karşılanıyordu. Åžimdi ise tamamen farklı bir durum söz konusu. TimoÅŸenko, 2014 yılında serbest bırakıldıktan sonra Meydan sahnesine ilk kez çıktığında, insanlar hâlâ 100'den fazla protestocunun öldürülmesinin yasını tutuyordu ve dolayısıyla TimoÅŸenko'nun konuÅŸması, kalabalıklar üzerinde pek bir etki yaratmadı. Elbette yeni mesajlar bulmaya, sempati toplamaya çalıştı; fakat PoroÅŸenko'nun tersine, elinde bir "Meydan devrimi" kozu yoktu. Yine de TimoÅŸenko'nun genelde anket sonuçlarından daha yüksek oy aldığı biliniyor.

TimoÅŸenko'nun diÄŸer zorlu görevi ise, seçim kampanyası kapsamında savaÅŸacağı bir "öcü" bulmaktı. 2004 yılında dönemin CumhurbaÅŸkanı Leonid Kuçma'nın ÅŸahsında "evrensel ÅŸeytan" ile savaÅŸmıştı. 2010 kampanyasındaki düÅŸmanı, en büyük rakibi Viktor Yanukoviç idi. Åžimdi düÅŸman koltuÄŸu boÅŸ olduÄŸundan, savaÅŸ becerilerini tam anlamıyla ortaya koyamayan TimoÅŸenko, yozlaÅŸmış siyasetçileri, oligarÅŸiyi ve Ukrayna'nın doÄŸu bölgelerini parçalayan Rusya yanlısı ayrılıkçıları içine kattığı "kolektif" bir düÅŸman yaratma çabası içinde; ancak seçmenler bu kavramları soyut buluyor.

Ekonomik kriz, Rusya'nın Kırım'ı iÅŸgali, Luhansk ve Donetsk bölgelerinde ayrılıkçıların darbe yapması, polis ve bölge yetkililerin iÅŸlevsiz kalması düÅŸünülecek olursa, insanların laftan ziyade, Ukrayna'nın istikrarı için uygulanabilir eylem planı ortaya koyan bir adaya oy verme ihtimali daha yüksek. Åžu anda TimoÅŸenko'nun da, PoroÅŸenko'nun da birbirine son derece benzer gündemleri var. Her iki aday da ulusal birliÄŸi öncelikli mesele olarak görüyor. Seçim yarışını kim kazanırsa kazansın, Ukrayna'nın Avrupa istikametinde harekete edeceÄŸi kesin.

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.